Het rendier, het favoriete dier van de kerstman

Met zijn majestueuze gewei ziet het rendier er geweldig uit als hij in de slee van de Kerstman rijdt. In staat om de poolkou te weerstaan ​​en in de sneeuw te galopperen, is het hert uitgesneden om deze dappere missie te vervullen.

Rendier portret

Rendier (Rangifer tarandus) behoort tot de orde Artiodactyla (een hoefdier met elke hoef uit twee vingers) en tot de hertenfamilie. Het dier verscheen meer dan een miljoen jaar geleden in zijn huidige vorm in het gebied van de Beringstraat. Vervolgens verspreidde het zich om alle Arctische gebieden van de Noordpool te bevolken. De rendieren overleefden de opeenvolgende klimaatveranderingen van het Kwartair, volgens wetenschappers dankzij hun lage voedselbehoefte. Van de negen ondersoorten kunnen we noemen: Europees rendier (Rangifer tarandus tarandus), boskariboe (Rangifer tarandus kariboe), het toendra-rendier (Rangifer tarandus groenlandicus), Peary Caribou (Rangifer tarandus pearyi) of Grant’s kariboe (Rangifer tarandus granti).

Het rendier: een imposante gestalte

In Canada kariboe genoemd, het rendier heeft een slank lichaam, een enorme borst en een korte staart. Zijn kop heeft een lange snuit, kleine ronde oren en een rechtopstaand gewei. Zijn bruine of grijze vacht is versierd met grote witachtige vlekken op de nek, buik en benen. De grootte varieert van 180 tot 210 cm, de schofthoogte van 110 tot 130 cm en het gewicht kan oplopen tot 250 kg voor reuen en 150 kg voor teven.

Zijn gewei, verleidingswapens

Het rendier is het enige hert waarbij beide geslachten een gewei hebben (korter bij het vrouwtje). In tegenstelling tot hoorns die meerjarig zijn, zijn geweien bladverliezend en vallen ze elk jaar in de herfst. Ze groeien het volgende voorjaar terug om tijdens de bronstperiode hun volledige ontwikkeling te bereiken. Variërend met de leeftijd van het dier, kan het gewei 1,30 m hoog worden (voor een mannetje) en tot 7 kg wegen. Samengesteld uit met bloed gevoed botmateriaal, zetten deze attributen soms meer dan tien hoofdtakken en zelfs meer secundaire hoorns in. Het rendier gebruikt het om vrouwtjes te verleiden tijdens de paartijd: hoe meer de pluim indruk maakt, hoe meer het hert de andere mannetjes zal domineren en het aantal partners zal vergroten.

De seizoensaanpassing van het rendier

De hoef van het rendier heeft de bijzonderheid zich aan te passen aan de seizoenen. In de zomer trekt de hoornrand zich terug om plaats te maken voor vlezige kussentjes die het gemakkelijker maken om door de modder te bewegen. In de winter neemt de hoef een concave vorm aan: de rand wordt scherp om aan gladde grond te hechten, de vleeskussens krimpen en worden bedekt met haar. Ze worden droog, waardoor vooruitgang in de sneeuw, op harde en bevroren grond wordt vergemakkelijkt. Het hert heeft een dik wollen dons en lange holle haren (jarres genoemd). Het slaat veel water op in zijn weefsels, wat dient als thermische isolatie om warmte vast te houden en te helpen zwemmen. De punt van de snuit is ook door haren geïsoleerd tegen de kou. Herten kunnen temperaturen van -40° overleven.

Het rendier, dier van de Noordpool

Het rendier leeft in de arctische en subarctische gebieden van Europa, Noord-Amerika en Azië: Groenland, Scandinavië, Canada, Alaska, Noord-Rusland, Mongolië en China. De soort is geïntroduceerd op de Kerguelen-eilanden. In deze verschillende regio’s van de wereld leven herten in de grote boreale bossen, de toendra en de bergachtige gebieden.

Het rendier houdt van korstmossen

Het rendier voedt zich met grassen, struiken, schors, bladeren van bomen, takken van struiken, jonge scheuten, mossen, paddenstoelen en wilgen. De herbivoor waardeert ook korstmossen, in het bijzonder de variëteit Cetraria islandica die 60% koolhydraten bevat en hem zo voorziet van de calorieën die hij nodig heeft ter compensatie van het energieverbruik om de kou te bestrijden. Door met zijn poten en gewei over de bevroren grond of de sneeuw te krabben, vindt hij zijn voedsel. De druk die het uitoefent op de planten en het langzaam groeiende korstmos, dwingt het tot verre migraties die voorbestemd zijn om te overleven.

Risicovolle migratie voor rendieren

Om voedsel te vinden, kunnen Noord-Amerikaanse rendieren meer dan 6.000 kilometer per jaar afleggen, de grootste migratie van landdieren. Onder leiding van vrouwtjes die te oud zijn om zich voort te planten (brehaignes), strekken de kuddes van soms wel 100.000 individuen zich in één rij uit tot wel 300 kilometer lang. Het oversteken van rivieren in meltdown of inhammen maakt transhumance bijzonder gevaarlijk. De geïsoleerde en zwakke onderdanen zijn een bevoorrechte prooi voor de wolven die de stoet volgen. Massale verdrinkingen zijn talrijk, zoals in 1984, toen 10.000 kariboes omkwamen in de Caniapiscau-rivier in Quebec

Het rendier en zijn harem

Het rendier is een vrij stil dier en laat zijn mat los tijdens de bronstperiode die aan het einde van de zomer plaatsvindt. Hevige gevechten tussen mannetjes gaan aan de koppelingen vooraf en de winnaar eigent zich een harem van ongeveer vijftien vrouwtjes toe. Aan het einde van de dracht van 7 tot 8 maanden wordt een reekalf van bruine kleur geboren, dat ongeveer 6 kilo weegt. De baby kan een uur na de bevalling lopen en krijgt zes maanden lang rijke, vette melk die hem zal helpen de kou en roofdieren te overleven en deel te nemen aan migratie. Geconfronteerd met barre levensomstandigheden haalt 50 tot 80% van de jongeren het eerste levensjaar niet. Overlevenden worden onafhankelijk op de leeftijd van één jaar en worden geslachtsrijp op de leeftijd van twee jaar.

Het rendier: rennen om te overleven

Op de uitkijk tijdens transhumance zijn roedels wolven de meest geduchte roofdieren van rendieren. Afhankelijk van de regio van de wereld zijn zijn andere natuurlijke vijanden de grizzly, de poema en de lynx waartegen de herten zich verdedigen door te vluchten. Hij is een doorzetter en kan een uur aan 40 km/u volhouden. Het dier kan zijn gewei ook gebruiken tegen een enkel roofdier. Jagen, stroperij en ziekten zijn de belangrijkste oorzaken van bevolkingskrimp in sommige delen van de wereld. Als het rendier in Europa niet als bedreigd wordt beschouwd, wordt het geclassificeerd als kwetsbaar op de Rode Lijst van de International Union for Conservation of Nature (IUCN). Het hert staat ook vermeld in bijlage III van de Conventie van Bern, die tot doel heeft de exploitatie van de soort te reguleren.

De beroemde 9 rendieren van de Kerstman

Het rendier van de kerstman verscheen voor het eerst in 1821 in een gedicht dat werd gepubliceerd door William Gilley, een drukker uit New York. Toen werd een legende geboren volgens welke de slee van de Kerstman werd getrokken door 8 rendieren: Fiery, Dancer, Cunning, Dashing, Comet, Cupido, Lightning en Thunder. Rodolphe kwam in 1939 op het toneel, in de Amerikaanse populaire geschiedenis geschreven door Robert L. May. Dankzij zijn rode neus die oplicht, leidt Rodolphe de slee in de meest extreme weersomstandigheden, waardoor de kerstman altijd op tijd arriveert voor de levering van de geschenken.