8 eigenzinnige feiten over lieveheersbeestjes die u moet weten

In de collectieve verbeelding is het lieveheersbeestje een schattig en ongevaarlijk wezen dat draagt kans en symboliseert geluk. Met zijn grappige halve bolvormige rug, rood onderbroken door zwarte stippen, is het lieveheersbeestje het favoriete insect van kinderen. Maar wat weten we over dit kleine beestje?

Wie zijn lieveheersbeestjes?

De coccinellids – of lieveheersbeestjes – vormen een familie van insecten van de orde kevers. Dit aardse wezen komt overdag voor in alle delen van de wereld waar de vegetatie overvloedig aanwezig is. De bekendste soort van allemaal, Coccinella septempunctata heeft een rood lichaam, zwarte stippen, is tussen de 5 en 8 mm groot en weegt ongeveer 20 mg. Laten we na deze algemene presentatie in detail kijken 8 ongebruikelijke feiten weten over het lieveheersbeestje.

1 – Het aantal punten is levenslang hetzelfde

Je moet eerst weten dat niet alle lieveheersbeestjes hetzelfde aantal punten hebben. Bijvoorbeeld, Coccinella septempunctatadie we vaak tegenkomen in onze regio’s, heeft 7 stippen zwart op zijn rode rug. Coccinella novemnotata toont 9 punten en Coccinella undecimpunctata 11 stippen. Bij het lieveheersbeestje Aziatisch
(Harmonia axyridis), varieert het aantal spots tussen 0 en 19. Cycloneda monda
is een van de weinige soorten zonder stippen terwijl Psyllobora vigintiduopunctata telt 22. Van ei tot nimf via larve, het lieveheersbeestje doorloopt verschillende fasen gekenmerkt door grote fysieke transformaties. Maar eens volwassenzijn schaal verandert niet meer en het aantal punten blijft hetzelfde tot zijn dood.

2 – Het lieveheersbeestje is niet altijd rood

Onder coccinellids is de meest voorkomende kleur rood, vandaar de naam, die afkomstig is van het Latijnse coccinus (scharlaken). Van 5000 soorten vermeld in de wereld, zijn er lieveheersbeestjes met verschillende kleuren. Velen van hen zijn geel met zwarte vlekken (Psyllobora vigintiduopunctata), oranje met witte vlekken (Halyzia sedecimguttata) of zelfs zwart met rode vlekken (Exochomus quadripustulatus). Exotische soorten worden mooi staal blauw met zwarte stippen, zoals deHalmus chalybeus oorspronkelijk uit Australië. Aanwezig in Europa, het lieveheersbeestje Propylea quartetimpunctata is zwart met geel dambord en Oenopia conglobata heeft zwarte stippen op een rug… roze !

3 – Zijn felle kleur schrikt zijn vijanden af

Alle coccinellids vertonen felle kleuren waarvan het doel is om hun roofdieren te waarschuwen gevaar
opgelopen door te dichtbij te komen. Dit afweermechanisme – dat averechts werkt van camouflage – wordt aposematisme genoemd. Deze adaptieve strategie heeft tot doel a toxiciteit potentieel omdat het lieveheersbeestje in geval van dreiging een geelachtige vloeistof kan afscheiden met een verderfelijke geur en een zeer bittere smaak. De aanvaller – meestal een vogel – wie een keer voor de gek is gehouden, doet het niet nog een keer. Door de felle kleur te associëren met een onverteerbaar gif, zal het roofdier zijn weg passeren als het weer een lieveheersbeestje tegenkomt.

4 – De rug van het lieveheersbeestje wordt gebruikt als pantser

In werkelijkheid wordt het gekleurde deel van de kever niet echt zijn rug, maar twee vleugels genoemd dekschilden, die een harde beschermende schaal vormen. Hieronder is een paar transparante vleugels waarmee het dier kan vliegen. De gebogen vorm en gladde textuur van het pantser zijn bedoeld om lieveheersbeestjes te beschermen tegen hun ergste vijanden: mieren. Deze houden van de honingdauw die door bladluizen wordt geproduceerd en gaan als zodanig de directe concurrentie aan met lieveheersbeestjes en aarzelen niet om ze aan te vallen om te eten. Door echter geen houvast te bieden, bemoeilijkt het schild van de kever de aanvallen van mierendodende middelen die, na vele pogingen, elders zullen smullen.

5 – Het lieveheersbeestje overwintert

Tussen september en oktober, wanneer de slechte dagen komen en de dag korter wordt, begint de kever te zoeken naar een schuilplaats. Lieveheersbeestjes kruipen vaak in groepjes onder boomstammen, planken, stenen, bladeren, in een spleet in een muur, een raamstijl of een oude stronk. In het hart van het koude seizoen zorgen lage temperaturen ervoor dat lieveheersbeestjes inactief worden, dus gaan ze in winterslaap of diapauzeen stoppen zo hun ontwikkeling. Om de ontberingen van de winter te weerstaan, put het insect uit zijn vetreserves die het vóór de winterslaap heeft opgebouwd door zijn voedselconsumptie te verhogen.

6 – Het lieveheersbeestje heeft de bijnaam “Godverdomme beest”

La Bête à Bon Dieu is de volkstaal die aan het lieveheersbeestje wordt gegeven. De bijnaam heeft zijn oorsprong in een legende daterend uit de tiende eeuw. Hoewel hij zijn onschuld claimde, moest een van moord verdachte man zijn hoofd laten afhakken. Op de dag van zijn openbare executie landde er een lieveheersbeestje op de nek van de veroordeelden. De beul probeerde het vele malen te verdrijven, maar het insect keerde steeds terug naar dezelfde plek. Koning Robert II (972-1031) interpreteerde het tafereel als goddelijke tussenkomst en besloot de man gratie te verlenen. Een paar dagen later werd de echte moordenaar gevonden. Sindsdien wordt het lieveheersbeestje beschouwd als een geluksbrenger.

7 – Het lieveheersbeestje is een zegen in de tuin

roofzuchtig vleesetend, het lieveheersbeestje is de mooiste vriend van de tuinman. Het insect en zijn larven voeden zich bladluizen, mijten, witte vlieg, schildluizen en ander ongedierte van sierplanten en fruitbomen. De kever speelt een grote rol in het ecologische evenwicht en vertegenwoordigt een methode natuurlijk en effectief in het bestrijden van ongedierte. Een enkel lieveheersbeestje zou in de loop van een zomer duizend prooien kunnen inslikken, wat een goed voorteken is voor het werk van een hele kolonie. Het is bovendien mogelijk om deze dieren met goede God te kopen en ze vrij te laten in de plantages om te voorkomen dat ze hun toevlucht nemen tot de producten Chemicaliën.

8 – Sommige lieveheersbeestjes zijn invasief

In 1982 het Aziatische lieveheersbeestje of lieveheersbeestje harlekijn (Harmonia axyridis) werd vrijwillig vanuit China in Frankrijk geïntroduceerd door het National Institute of Agronomic Research (INRA) als agent van biologische controle. Na laboratoriumexperimenten werd de kever op de markt gebracht en in gewassen losgelaten om ze van bladluizen te ontdoen. Het vruchtbare en vraatzuchtige insect en zijn nakomelingen vielen vervolgens de eieren en larven van lieveheersbeestjes aan inheemswaardoor hun bevolking afnam. Harmonia axyridis wordt nu als een soort beschouwd invasief schadelijk.