Vaak genoemd wild varken Afrikaans of zelfs wild varken, het gewone wrattenzwijn is een dier dat in de Afrikaanse savanne leeft, maar dat we in onze meerdere dierenparken kunnen observeren. Iets kleiner dan onze wilde zwijnen, valt hij op met zijn lange lengte verdedigingen
gebogen. Laten we eens kijken hoe het wrattenzwijn leeft en waarom het aantal exemplaren in de loop van de tijd afneemt.
Wat is een wrattenzwijn?
Het gewone wrattenzwijn (Phacochoerus africanus), is een zoogdier van de Afrikaanse savannes dat behoort tot de familie van suids, zoals het tamme varken. Het wordt gevonden in de westelijke, oostelijke en zuidelijke gebieden van het Afrikaanse continent, zowel in de savanne als in de bossen. We kunnen ook een andere soort in Afrika vinden, het Somalische wrattenzwijn. (Phacochoerus aethiopicus), ook wel woestijnwrattenzwijn genoemd. Van deze twee soorten wilde zwijnen zijn er meerdere ondersoorten :
Het gewone wrattenzwijn
- Phacochoerus africanus aeliani;
- Phacochoerus africanus africanus;
- Phacochoerus africanus massaicus;
- Phacochoerus africanus sundevallii.
Het Somalische wrattenzwijn
- Phacochoerus aethiopicus delamerei;
- Phacochoerus aethiopicus aethiopicus (Kaapse wrattenzwijn), was endemisch in Zuid-Afrika, maar werd sinds de jaren 1870 als uitgestorven beschouwd.
Hoe ziet een wrattenzwijn eruit?
Iets kleiner dan een wild zwijn, blijft het wrattenzwijn een enorm zoogdier, die op volwassen leeftijd tot 80 cm bij de schoft meet, 1,60 m lang is en het gewicht kan oplopen tot 100 kg voor het mannetje en 75 kg voor het vrouwtje. Dit kortpotige dier heeft dunne zwarte of bruine haren over zijn hele lichaam. Zijn ruggengraat en rug dragen dikke, lange manen, terwijl zijn grote staart in een borstel eindigt. Het wrattenzwijn presenteert een dikke snuit
en heel sterk. Aan de zijkanten van het hoofd hebben mannetjes eeltplekken, suborbitale gezwellen met een diameter van 15 cm, die erg handig zijn voor het absorberen van schokken tijdens territoriale gevechten. Deze 3 paar bestaan uit kraakbeenachtig bindweefsel wratten in het gezicht combineer met ruige vacht om wrattenzwijnen te beschermen tegen verwondingen tijdens het foerageren in doornige gebieden. Merk op dat het gewone wrattenzwijn 2 bovenste snijtanden heeft en tussen de 4 en 6 onderste snijtanden, in tegenstelling tot het Somalische wrattenzwijn dat deze niet heeft.
Waar zijn de slagtanden van wrattenzwijnen voor?
Mannetjes en vrouwtjes hebben twee verdedigingsmechanismen die niets anders zijn dan: hoektanden met aanhoudende groei. Bij oudere dieren zijn ze ongeveer 60 cm lang, steken ze wijd uit de bek van het dier en wijzen naar de lucht. Deze grote verdedigingswerken hebben dat wel gedaan 3 functies
belangrijkste:
- Ze vergemakkelijken het oogsten van de ondergrondse delen van de planten waarmee wrattenzwijnen zich voeden;
- Het zijn wapens die de sukkel gebruikt om zijn bescherming en die van zijn familie te garanderen door indien nodig roofdieren aan te vallen;
- Ze vertegenwoordigen een statussymbool onder mannen. Hoe langer en meer gebogen de slagtanden zijn, hoe meer het wrattenzwijn wordt gerespecteerd omdat het als dominant wordt ervaren. Deze kenmerken spelen een essentiële rol in de sociale organisatie van de soort.
Wat is het verspreidingsgebied ervan?
Het gewone wrattenzwijn koloniseert de savannes en de bossen van zuidelijk Afrika. Afhankelijk van de ondersoort wordt hij aangetroffen in veel landen zoals Senegal, Congo, Ivoorkust, Ethiopië, Angola, Tanzania, Mauritanië, Namibië, Zuid-Afrika, Botswana of Zimbabwe. Het wordt gevonden langs kustgebieden en in berg (tot 3.000 m op de Kilimanjaro). Het gewone wrattenzwijn geeft de voorkeur aan open bossen en halfwoestijnen in Afrika. Het komt ook voor in bosrijke omgevingen die zijn gekapt voor weilanden. Het wrattenzwijn van Somaliëzoals de naam al aangeeft, heeft een beperkter gebied, voornamelijk geconcentreerd op de dorre vlaktes van Kenia en Somalië.
Wat eet het gewone wrattenzwijn?
Het wilde varken wel herbivoor maar kan indien nodig een omnivoor dieet volgen. Het is een uitstekende graver en haalt een groot deel van zijn voedsel uit de aarde. Het wrattenzwijn voedt zich met bollen, wortels en knollen (hij is dol op wortelstokken van wilde rijst) die hij met zijn krachtige snuit zonder problemen opgraaft. Het voedt zich ook met gras, schors, bessen en fruit. Het suède wordt soms beschouwd als een agrarische plaag omdat het aanzienlijke schade aan gewassen kan veroorzaken. Bij een tekort aan planten (droogte) valt het zoogdier doorgaans terug op eieren, Insecten, kleine knaagdieren, slangen en zelfs aas. Het wrattenzwijn drinkt regelmatig als er water beschikbaar is, maar kan het lang volhouden zonder te hydrateren.
Wat is de levensstijl van het wrattenzwijn?
Als de zon ondergaat en de temperatuur daalt, komt dit dier tevoorschijn overdag trekt zich terug in zijn hol om te slapen. Tijdens de verzengende hitte kan hij echter overdag rusten en afkoelen door in water of modder te rollen. In gebieden waar veel mensen aanwezig zijn, is het wrattenzwijn ’s nachts actiever. De schuilplaatsen zijn vaak verlaten holen ycteropen – nachtelijke en gravende zoogdieren – en kunnen dienen als geboortekamers. Toevluchtsoorden voor wrattenzwijnen kunnen zich enkele meters onder de grond uitstrekken en hebben verschillende ingangen, waardoor bij gevaar snel kan worden ontkomen. Als het zich bedreigd voelt (roofdier, bosbrand), kan het zoogdier met een snelheid van 50 km/u rennen.
Is het wrattenzwijn een gezellige soort?
Bij dit zoogdier evolueert het mannetje naar alleen terwijl de zeug (vrouwtje) bij haar jongen leeft. De jonge vrouwtjes blijven in groepen, maar zodra ze zwanger zijn, vertrekken ze om hun eigen stam te stichten. Een groep kan ongeveer vijftien leden tellen. Het wordt geleid door een matriarch, vaak de oudste en grootste vrouw van allemaal, die beslissingen neemt over beweging en veiligheid. Zijn gezag wordt nooit in twijfel getrokken, waardoor de samenhang binnen de sociale structuur wordt bevorderd. Het wrattenzwijn vertoont geen enkel gedrag territoriaal, kunnen de leefgebieden van verschillende groepen elkaar overlappen. Tijdens de paartijd strijden mannetjes echter om dominantie en de mogelijkheid om met vrouwtjes te paren door middel van spiergevechten die een hiërarchische orde binnen hun samenleving vestigen.
Hoe plant het wrattenzwijn zich voort?
Bij deze soort polygaam, beide geslachten paren met verschillende partners. Vrouwtjes zijn vier tot vijf maanden na het regenseizoen vruchtbaar en de geboorten vinden plaats tijdens het droge seizoen. Tijdens het broedseizoen urineert het vrouwelijke wrattenzwijn overvloedig, zodat de mannetjes haar geur van grote afstand kunnen ruiken. De paring wordt gevolgd door een periode van zwangerschap
Gemiddeld 173 dagen, waarna de zeug maximaal 7 jongen baart. Ze huisvest haar nestje in een hol, geeft het borstvoeding en laat het na ongeveer zeven weken naar buiten gaan. DE spenen
begint rond de 21e week, maar de jonge mannetjes blijven bij hun moeder wonen tot ze 2 jaar oud zijn (we zagen hierboven dat de vrouwtjes vertrekken zodra ze zwanger zijn). Het wilde zwijn van de Afrikaanse savanne bereikt de seksuele volwassenheid op de leeftijd van 18-20 maanden, maar mannetjes beginnen pas met paren als ze 4 jaar oud zijn.
Is het wrattenzwijn een bedreigde diersoort?
Leeuwen, woestijnlynxen (caracals), adelaars, jakhalzen, hyena’s, pythons, luipaarden, cheeta’s en wilde honden vertegenwoordigen de belangrijkste roofdieren Afrikaans wild varken. De sterfte onder jongeren tijdens hun eerste jaar bedraagt ongeveer 50%, voornamelijk als gevolg van predatie. We zien plaatselijk uitsterven van gewone wrattenzwijnen als gevolg van de droogte in bepaalde gebieden, het voortdurende verlies van hun leefgebied en de jacht. Het wrattenzwijn blijkt ook erg gevoelig te zijn voor het runderpestvirus, dat tijdens epidemieën van 1981 tot 1985 in bepaalde gebieden van zijn verspreidingsgebied de dood van 80% van zijn bevolking veroorzaakte. De suidae worden echter niet als een bedreigde soort beschouwd. Het is geclassificeerd in “kleine zorg”van de Internationale Unie voor het behoud van de natuur (IUCN).
Is het wrattenzwijn een beschermde diersoort?
Het wrattenzwijn is geen beschermde diersoort. De jacht op de soort is zelfs toegestaan en wordt vaak beargumenteerd door de angst dat deze zou kunnen worden overgedragen ziekten. Het is zelfs waarschijnlijk dat de soort binnenlandse varkenshouderijen besmet met varkenspest, een infectie die wordt overgedragen door teken. Het zoogdier kan het trypanosoom ook overbrengen op de mens, een parasiet die slaapziekte veroorzaakt. Het wrattenzwijn vormt ook een tussengastheer voor de worm die larvale echinokokkose veroorzaakt. Ten slotte kan het ernstige klinische symptomen ontwikkelen na infectie met het virus. Mond-en klauwzeer (overdraagbaar op kuddes). De levensverwachting van het gewone wrattenzwijn is ongeveer 25 jaar.
Door Nathalie Truche – Gepubliceerd op 06/08/2024
Misschien ben je geïnteresseerd:
Soorten spaniëls: maak kennis met 17 spanielhondenrassen
Hoeveel soorten dolfijnen zijn er? Welke geografische spreiding?
Mijn kat wikkelt zijn staart om zijn poten, waarom?
11 populairste lange en magere hondenrassen
23 beste soorten bullebakhondenrassen
14 populairste diensthondenrassen
17 soorten herdershonden – rasinformatie en profielen
27 hondenrassen die de meest loyale metgezel zijn