Welke dieren kunnen, afgezien van de kameleon, van kleur veranderen?

Fotocredit: Mgoodyear

Mensen zijn vaak gefascineerd door wat anders is dan zijzelf. Als sommigen bekwaam zijn en weten hoe ze de kunst van het make-up moeten gebruiken om een ​​gezicht te transformeren, of zelfs de kunst van het vermommen om een ​​mannelijke acteur in een vrouw te laten transformeren, blijven onze transformatiemogelijkheden beperkt. Ook de kameleon is een dier dat grote nieuwsgierigheid opwekt. Nadat we hebben uitgelegd hoe hij snel van kleur kan veranderen, zullen we de weinige dieren bespreken die tot redelijk vergelijkbare prestaties in staat zijn.

Hoe en waarom verandert de kameleon van kleur?

Het kleurveranderingsmechanisme van de kameleon is afhankelijk van een combinatie van biologische en fysiologische factoren. De huid van deze dieren heeft gespecialiseerde pigmentcellen die chromatoforen en iridoforen worden genoemd. Chromatoforen bevatten kleurpigmenten. We maken onderscheid tussen melanoforen (beladen met zwart pigment, melanine), erytroforen (beladen met rode carotenoïde pigmenten) en xanthoforen (beladen met gele pigmenten, ook wel carotenoïden). Iridoforen bevatten reflecterende kristallen gevuld met microkristallen van guanine en adenine waarmee kameleons de golflengte van het licht dat ze reflecteren kunnen veranderen, waardoor een breed scala aan levendige kleuren ontstaat, van blauw, rood of oranje.

Kameleonhuid heeft ook sensorische receptoren die gevoelig zijn voor licht of temperatuur. Ze sturen de verzamelde informatie naar het centrale zenuwstelsel van de kameleon. Het brein van de kameleon verwerkt de gegevens en geeft indien nodig de opdracht aan de chromatoforen om van kleur te veranderen. Motorneuronen controleren de spieren rond de chromatoforen, waardoor deze pigmentcellen kunnen samentrekken of uitzetten.

Kameleons gebruiken dit kleurveranderingsmechanisme voornamelijk voor camouflage, maar ook om met andere kameleons te communiceren en de lichaamstemperatuur te reguleren. Kleurverandering kan in minder dan 30 seconden plaatsvinden.

Koppotigen

Octopussen, inktvissen en inktvissen kunnen ook snel van kleur veranderen. Hun chromatoforen en de pigmenten die ze bevatten, worden ook gecontroleerd door hun centrale zenuwstelsel. Bij koppotigen bestaat hetzelfde mechanisme als beschreven bij de kameleon, maar geavanceerder, omdat koppotigen de vorm van cellen zelf kunnen wijzigen. Hierdoor kunnen ze in een oogwenk van kleur veranderen.

Inktvissen en inktvissen flitsen pigmentbanden om mensen te laten weten dat ze klaar zijn om te paren. De Humboldt-inktvis kan de chromatoforen van zijn hele lichaam in één keer laten flikkeren, van lichtrood naar donkerrood, soms wel vier keer per seconde.

Merk op dat de prijs ongetwijfeld naar de Mimetic Octopus of Octopus-mime gaat (Thaumoctopus mimicus), ontdekt in 1998, de enige octopussoort die de vorm van andere zeedieren kan aannemen. Hij leeft in de warme wateren van Zuidoost-Azië. Het verandert niet alleen van kleur, maar past ook zijn vorm aan. Het is in staat om ongeveer vijftien verschillende soorten te imiteren, waaronder zeeslangen, koraalduivels, wilgen, hengelaarsvissen, reuzenkrabben, roggen, bidsprinkhaankreeften, kwallen en bepaalde schelpdieren zoals zeeanemonen. Ze is ook in staat om te doen alsof ze dood is om beter aan te kunnen vallen. haar prooi verrast.

Gouden casside

Charidotella sexpunctata is een Midden-Amerikaans lieveheersbeestje met een transparant omhulsel met daarin een superpositie van zeer dunne plaatjes met kleine groeven. Ze kan deze groeven opvullen met een rode vloeistof, waardoor ze een glad, spiegelachtig uiterlijk krijgen. Hierdoor krijgt het dier een goudmetallic look. Maar als het lieveheersbeestje wordt verstoord of gaat paren, ontsnapt de vloeistof, waardoor het spiegeleffect ophoudt en de onderliggende helderrode pigmentatie weer verschijnt.

Amfibieën

De huid van amfibieën bevat ook chromatoforen en iridoforen. Bij deze dieren onderscheiden we kleurveranderingen. Het kan een individuele kleurvariatie bij dezelfde soort zijn, of een normale tijdelijke kleurverandering bij hetzelfde individu. Alleen het tweede type verandering komt in de buurt van het kameleonfenomeen.

Het wordt waargenomen bij de groene boomkikker (Hyla arborea) is een kikker die tussen de 3,5 en 5 cm groot is. De rug is appelgroen, maar kan variëren van lichtgroen tot bruin. Het heeft ook lange vingers met zuignappen aan elke poot. Zijn ogen zijn geeloranje van kleur en hebben een horizontale pupil.

Als de groene boomkikker in een gele emmer wordt gehouden, wordt hij heel lichtgeel. Als hij op boomschors wordt gehouden, wordt hij in minder dan een uur donkerbruin en zal hij binnen een paar minuten terugkeren naar zijn groene kleur als hij weer op groen blad wordt geplaatst. De kleurverandering kan ook het gevolg zijn van de fysiologische toestand van het dier. Luchtvochtigheid en temperatuur kunnen ook het uiterlijk beïnvloeden.

Andere soorten amfibieën kunnen vergelijkbare verschijnselen vertonen, maar in mindere mate.

Groene anol

Groene anol (Anolis carolinensis) is een kleine hagedis afkomstig uit het zuidoosten van de Verenigde Staten. Het wordt ook gevonden in Mexico, de Bahama’s, de Kaaimaneilanden en Hawaï. Een mannetje kan een maximale lengte bereiken van 22 centimeter en een vrouwtje 16 cm. Ze wegen ongeveer 4 gram. Ze hebben een slank lichaam, bekroond met een driehoekige kop.

Hij heeft felgroene kleuren, maar heeft de bijnaam ‘Amerikaanse kameleon’ vanwege zijn vermogen om van kleur te veranderen. Hij kan grijsbruin worden om zich te camoufleren tussen boomstammen en in de schaduw. Zijn buik blijft echter altijd wit. Wanneer hij zich bedreigd voelt, wordt hij ook bruin en vertoont hij lethargisch gedrag. Er kunnen ook zwarte cirkels verschijnen.

Door Laetitia Cochet – Gepubliceerd op 19-01-2024 Hagedis