Voortplanting van neushoorns: geslachtsrijpheid, cyclus, dracht en geboorte

Neushoorns zijn dieren die altijd indruk maken. Het is niet zozeer hun emblematische hoorn als wel hun grote formaat dat opvalt. Ze behoren tot de grootste landzoogdieren. Omdat ze weinig poten hebben, kan hun voortplanting intrigerend zijn. Hoe is het als je een lichaam hebt dat op een pantser lijkt? Met dit artikel willen we u enkele antwoorden geven die u tegelijkertijd laten zien hoe belangrijk het is om deze dieren, waarvan het voortbestaan ​​helaas wordt bedreigd, te behouden.

Op welke leeftijd kan een neushoorn bevallen?

Seksuele volwassenheid bij neushoorns is, zoals bij alle dieren, een sleutelfase in hun levenscyclus. De leeftijden waarop deze dieren zich kunnen voortplanten variëren afhankelijk van de soort, maar ook van het geslacht binnen dezelfde soort. Dit wordt verklaard door de noodzaak om zich aan te passen aan de specifieke ecologische en sociale eisen van de omgeving.

Over het algemeen bereiken vrouwelijke neushoorns geslachtsrijpheid rond de leeftijd 5-6 jaar. Aan de andere kant vindt de geslachtsrijpheid bij mannen later plaats. Mannetjes kunnen paren vanaf de leeftijd van 7-8 jaar, maar dit gebeurt vaak pas later, vanaf de leeftijd van 10 jaar.

Waarom moeten mannetjes wachten om zich voort te planten?

De toegang tot vrouwen wordt bepaald door het vermogen om voor zichzelf op te komen ten opzichte van andere mannen. Ze moeten een dominante positie binnen hun bevolking verwerven, wat meestal gepaard gaat met het controleren van een territorium, omdat dit alleen de toegang tot ontvankelijke vrouwtjes garandeert, waardoor de kans op reproductief succes wordt vergroot. Deze behoefte aan territoriale dominantie kan de leeftijd van de eerste reproductie vertragen tot ver voorbij het bereiken van seksuele volwassenheid.

Het komt echter zelden voor dat mannen gewelddadig met elkaar botsen om te strijden om een ​​vrouw. Daar Hoorn van de neushoorn, gezien als symbool van macht, dient vooral om de sociale hiërarchie tussen individuen vast te stellen. Wanneer twee neushoorns elkaar ontmoeten, nemen ze vaak deel aan een ritueel dat lijkt op een schermduel, waarbij ze hun hoorns in elkaar grijpen om elkaars kracht en reflexen te testen. Deze confrontaties beginnen doorgaans met intimiderend gegrom, gevolgd door zijdelingse hoornstoten, vergezeld van verschillende soorten geschreeuw. Deze confrontaties eindigen doorgaans wanneer een van de dieren voor zichzelf opkomt en de ander zich terugtrekt. Deze gevechten hebben over het algemeen geen ernstige gevolgen; ze kunnen soms uitmonden in gewelddadige botsingen, waarbij de hoorns, echte formidabele wapens, de dikke huid van een tegenstander kunnen doorboren, wat soms tot zijn dood kan leiden.

Binnen dezelfde clan hebben zwarte neushoorns zelden conflicten; geschillen komen vaker voor bij het vestigen van nieuwe territoria. Zodra territoria eenmaal zijn vastgesteld, raken neushoorns vertrouwd met elkaars grenzen en respecteren ze elkaars grenzen. De voornaamste activiteit van een mannetje bestaat er uiteindelijk in om ervoor te zorgen dat alleen vrouwtjes en hun jongen hun territorium betreden. Dit vertegenwoordigt een gebied dat zich uitstrekt van 1 tot 8 km2. Ze bewaken voortdurend de grenzen door ze te markeren met hun uitwerpselen en urine; ze wrijven ook hun lichaam en hoorns tegen bomen en grote rotsen.

Er moet echter worden opgemerkt dat zwarte neushoorns in bepaalde regio’s zijn georganiseerd in clans van enkele tientallen individuen, mannetjes en vrouwtjes. De dieren bezetten een gemiddelde oppervlakte van 80 km2, wat neerkomt op een cirkel met een straal van ongeveer 5 km, rond een waterpunt.

Wanneer is het vrouwtje beschikbaar voor voortplanting?

De hitteperiode van een vrouwelijke neushoorn duurt 2 tot 8 weken. Paring volgt dus niet geen bijzondere seizoensinvloeden. Bovendien komen vrouwtjes pas weer beschikbaar als ze klaar zijn met het grootbrengen van hun jongen, wat ongeveer elke drie jaar gebeurt. We zien echter dat de paring vaker plaatsvindt in het natte seizoen, wat leidt tot geboorten tussen het regenseizoen en het midden van de droogteperiode.

Om zich in de buurt van een vrouwtje te manifesteren, staat de zwarte neushoorn bekend om zijn gegrom, zijn ietwat agressieve aanvallen, onderbroken door kopstoten en hoornstoten, en het krabben van de grond. Het dier poept en verspreidt zijn uitwerpselen en markeert zijn aanwezigheid met urinestralen. Deze rituelen vormen het voorspel dat enkele uren kan duren vóór de daadwerkelijke paring.

Zelfs als ze beschikbaar zijn, accepteert de vrouwelijke neushoorn de avances van het mannetje niet gemakkelijk. De eerste pogingen hiertoe worden vaak krachtig afgewezen. Maar zodra een paar is gevestigd, na herhaalde inspanningen van de kant van het mannetje, evolueren de twee dieren samen gedurende een paar dagen of zelfs weken, waarbij ze activiteiten delen zoals het zoeken naar voedsel en bewegen of rusten.

Afgezien van deze tijden is de mannelijke neushoorn een eenling.

Zwangerschap en geboorte

Zwangerschap bij neushoorns is een vrij lange periode. Bij de zwarte neushoorn komt dit overeen met 460 dagenof ongeveer 15 maanden. Bij de witte neushoorn kan dit oplopen tot 18 maanden.

De vrouwelijke neushoorn draagt ​​één kalf; een tweeling is uiterst zeldzaam. Een babyneushoorn weegt bij de geboorte maar liefst 40 kg en heeft geen hoorns. Kort na de geboorte toont hij het vermogen om te staan ​​en begint hij snel zelfstandig te bewegen. Het vrouwtje en haar jongen blijven verborgen in de struiken om zichzelf te beschermen tegen roofdieren. Tijdens deze periode is het vrouwtje bijzonder waakzaam en reactief in het licht van elke potentiële dreiging, klaar om haar jongen fel te verdedigen.

Overleven

Het komt voor dat groepen gevlekte hyena’s een moeder en haar jongen lastigvallen in een poging hen te scheiden. Als het kalf te ver van zijn moeder afdwaalt, wordt het kwetsbaar voor aanvallen van roofdieren, die van de gelegenheid gebruik maken om het aan te vallen ver van de krachtige slagen van de hoorn van de volwassene. Om haar jongen te beschermen probeert het vrouwtje zich strategisch tussen hem en de aanvallers te positioneren. Na verloop van tijd leert de jonge neushoorn zichzelf met de rug naar zijn moeder te positioneren om samen gevaren het hoofd te bieden. Deze verdedigingstactiek wordt soms ook waargenomen bij volwassenen wanneer ze worden geconfronteerd met een slecht geïdentificeerde dreiging.

Begins in het leven

De baby zogt zijn moeder ongeveer twee jaar. Hij is zo groot geworden dat hij moet gaan liggen om de twee borsten tussen de achterpoten te bereiken. Pas na het spenen begint de hoorn echt te groeien.

Niet alle neushoorns zullen overleven: de sterfte door natuurlijke oorzaken (ongelukken, predatie, ziekte, ondervoeding) zou 16% van de geboorten per jaar bedragen. Dit percentage daalt tot 9% tussen 5 en 25 jaar oud.

Eenmaal volwassen moet de neushoorn stropers overleven. En we moeten niet geloven dat dit een bedreiging is die alleen dieren in hun natuurlijke omgeving betreft. In maart 2017 hebben criminelen met zware wapens een 5-jarige witte neushoorn gedood die was gehuisvest in de dierentuin van Thoiry, gelegen ten zuiden van de regio Parijs, om zijn hoorn te stelen, die voor 30.000 euro per kilo kon worden verkocht.

Door Laetitia Cochet – Gepubliceerd op 13/05/2024 Reproductie van neushoorns