Pygmee- of dwergnijlpaard, ster op sociale media: wie is hij? Waar en hoe woont hij?

Zoals veel mensen heb je dit dier misschien vorig jaar op sociale netwerken ontdekt: Moo Deng, wiens naam in het Thai ‘springend varken’ betekent, is zeker de baby pygmee-nijlpaard de beroemdste ter wereld. De video’s waarin zij te zien is, zijn in feite meer dan miljoenen keren bekeken. Maar in werkelijkheid blijft dit dwergzoogdier nog steeds behoorlijk mysterieus en veel minder bekend dan zijn indrukwekkende neef. Daarom nodigen wij u hier uit om meer over deze soort te weten te komen.

Het dwergnijlpaard: kleiner, maar nog steeds indrukwekkend

Het dwergnijlpaard (Hexaprotodon liberiensis) en het amfibische of gewone nijlpaard (Nijlpaard amphibius) zijn de enige twee vertegenwoordigers van hun familie: de Hippopotamidae. De andere soorten zijn inmiddels uitgestorven. Hun naam komt uit het Grieks en verwijst naar hun levensstijl in het water. Híppos betekent “paard” terwijl potamós “rivier” betekent. Het vrouwelijke nijlpaard wordt een “koe” genoemd, terwijl de baby een “kalf” wordt genoemd.

In tegenstelling tot zijn neef, die de randen van rivieren, meren of rivieren van Afrika bezuiden de Sahara bezoekt, is depygmee-nijlpaard komt vanuit West-Afrika naar ons toe. Het leeft in Guinee, Liberia, Ivoorkust en Sierra Leone. De verspreidingsgebieden zijn daarom verschillend en de twee zoogdieren ontmoeten elkaar over het algemeen niet op natuurlijke wijze.

Een klassiek nijlpaard is tussen de 2 en 5 meter lang en heeft een indrukwekkend gewicht, variërend van 1.300 tot meer dan 3.000 kilo. Het dwergnijlpaard is een dwergnijlpaard, ongeveer vijftien keer kleiner. Onderschat hem echter niet: hij meet slechts tussen de 1,50 en 1,70 meter lang, maar weegt toch 150 tot 250 kilo.

Zijn lichaam is massiever, met een ronde rug en een achterhand hoger dan de schoft, wat zijn bewegingen in de rug zou vergemakkelijken. dichte ondergroei van bossen. De blote huid varieert van zwart tot groenbruin, met lichtere plekken op de buik en de binnenkant van de benen. Deze laatste hebben zwemvliezen en zijn uitgerust met krachtige spijkers, waardoor ze zich in moerassige gebieden kunnen verplaatsen.

Deze soort werd pas in de 19e eeuw ontdekt en is nog steeds weinig bekend. Zeer recentelijk werd dit dier populair dankzij Moo Deng, een babypygmee-nijlpaard dat in de zomer van 2024 in een dierentuin in Thailand werd geboren. Dit maakte het ook mogelijk om de gevaren onder de aandacht te brengen die op de bevolking drukten.

De levensgewoonten van dit dwergzoogdier

Het pygmee-nijlpaard komt vaak voor bossen en moerassenwaarbinnen het zijn voeding vindt. Het is voornamelijk vegetarisch en voedt zich met kruiden, maar ook met de bladeren, wortels en vruchten van terrestrische of semi-waterplanten.

Ook al is het een waterdierhij is iets minder comfortabel in het water dan zijn grote neef. Hij is opmerkelijk minder goed in zwemmen, omdat zijn ogen en neusgaten morfologisch lager zijn gelegen, waardoor hij zijn hoofd moet optillen om correct te kunnen ademen. Aan de andere kant kan hij zijn neusgaten en oren nog steeds sluiten dankzij een soort kleine flapjes, om zonder problemen onder water te kunnen duiken.

Het mannetje is zeer territoriaal en gebruikt een soort lang haar (borstelharen) op zijn staart, om zijn geur te verspreiden over de vegetatie in zijn omgeving. Om dit te doen, zal hij zijn urine en ontlasting met snelle slagen verspreiden. Hierdoor kan hij echte paden in het bos markeren, waardoor er soms tunnels in de dichte begroeiing ontstaan. Zijn territorium kan een oppervlakte van bijna 10 km2 beslaan, vaak bezocht door meerdere vrouwtjes. Mannetjes kunnen vechten, waarbij ze hun tanden gebruiken als kleine verdediging, maar ze kunnen er ook de voorkeur aan geven elkaar te negeren als ze elkaar kruisen.

Net als het gewone nijlpaard, dit dwerg zoogdier heeft niet het vermogen om te zweten. Om zijn lichaamstemperatuur te reguleren, gebruikt hij krachtige spierkleppen in zijn oren en neusgaten. De zeer dikke huid heeft het vermogen om een ​​slijm af te scheiden dat “bloedzweet” wordt genoemd, waardoor het effectief wordt beschermd tegen de zonnestralen en dat werkt als een natuurlijk antisepticum. Ondanks zijn zware bouw en gedrongen poten kan dit dier korte afstanden afleggen, tot 30 km/u.

’s Nachts rust het dier overdag in watergebieden, tussen de vegetatie, waardoor het de vochtigheid van zijn huid kan behouden en aan de extreme hitte kan ontsnappen. Het is ook een goede manier om jezelf te beschermen tegen bepaalde roofdieren, zoals luipaarden. Krokodillen en pythons zetten het ook op hun menu. Het is aan het einde van de dag dat hij actief wordt en gemiddeld 6 uur aan het voeden is.

Het dwergnijlpaard leeft meestal solitair, zelden in groepen. Mannetjes en vrouwtjes ontmoeten elkaar alleen tijdens het broedseizoen. De draagtijd duurt 6 tot 7 maanden en het vrouwtje baart doorgaans slechts één jong. Paring en geboorte kunnen zowel op het land als in het water plaatsvinden. Het kleintje wordt na ongeveer 7 tot 8 maanden gespeend.

Het dwergnijlpaard kan bijna 35 tot 40 jaar oud worden.

Het dwergnijlpaard is een bedreigd dier

Het dwergnijlpaard is een soort geclassificeerd als in gevaar door de Internationale Unie voor het behoud van de natuur (IUCN). Het wordt feitelijk bedreigd door:

• ontbossing voor de houthandel, waardoor het grondgebied wordt versnipperd en de toegang tot voedselbronnen wordt beperkt;
• stroperij, jacht op zijn vlees of het ivoor van zijn tanden;
• vervolging vanwege de schade die het aan gewassen veroorzaakt;
• watervervuiling;
• gewapende conflicten tussen bevolkingsgroepen, waarvan hij een bijkomend slachtoffer is.

Er zouden dus nog maar 2.000 tot 3.000 individuen in het wild overblijven. Sommige dierentuinen verwelkomen exemplaren, met name in Frankrijk. Ter vergelijking: de populaties van zijn neef worden geschat op tussen de 125.000 en 150.000 individuen.

Door Marion Mesbah – Gepubliceerd op 06/12/2025 Herbivoor nijlpaard