Pekari, zoogdier dichtbij het varken: wie is het? Hoe leeft hij?

Fotocredit: Bernard Dupont

Dit zoogdier dat voornamelijk in Midden- en Zuid-Amerika leeft, doet met zijn robuuste uiterlijk, zijn langwerpige snuit en zijn dikke huid denken aan het varken. Pekari’s en varkens delen a soortgelijke ontwikkelingvandaar hun fysieke gelijkenis, zijn beide ook omnivoor en gezellig. Laten we de pekari leren kennen, een dier waarvan de geurklieren hem een ​​zeer krachtige muskus geven!

Wie is de pekari?

De pekari behoort tot de orde van de artiodactylen en tot de familie van tayassuides. Er zijn drie soorten pekari in de wereld geregistreerd:

• DE halsbandpekari (Pecari tajacu) komt het meest voor. Hij leeft van het zuidwesten van de Verenigde Staten tot het noorden van Argentinië en is gemakkelijk te herkennen aan de witte of lichte band die zijn nek omringt en een kraag vormt;
• DE witlippekari (Tayassu pecari) wordt voornamelijk aangetroffen in Midden- en Zuid-Amerika, in habitats variërend van tropische regenwouden tot moerassige gebieden. Deze soort is over het algemeen groter en socialer dan de halsbandpekari;
• DE Chaco pekari (Catagonus wagneri) beslaat de regio Gran Chaco, die delen van Argentinië, Paraguay en Bolivia omvat. Deze bedreigde soort is relatief recent (in de jaren zeventig) ontdekt.

Hoe komt pekari dicht bij varkensvlees?

Pekari’s zijn tayassuidae en varkens zijn dat wel suidsnet als wilde zwijnen en wrattenzwijnen. Pekari’s en varkens liggen dicht bij elkaar in de zin dat ze allebei tot de orde van de artiodactylen en de onderorde van de suiforms behoren. Suids en tayassuids delen een gemeenschappelijke voorouder die tientallen miljoenen jaren geleden leefden, waarschijnlijk tijdens het Eoceen of Oligoceen, een periode van ongeveer 56 tot 23 miljoen jaar geleden. Deze gemeenschappelijke voorouder zou aanleiding hebben gegeven tot verschillende geslachten, waarvan de ene naar de suids leidde en de andere naar de tayassuids. Na de scheiding van de continenten evolueerden suids vooral naar Eurazië en Afrika en de Tayassuidae koloniseerden de Amerika. In de loop van de tijd ontwikkelden deze geslachten verschillende aanpassingen als reactie op hun respectieve omgevingen, wat leidde tot de anatomische en gedragsmatige verschillen die vandaag de dag worden waargenomen.

Hoe herken je de pekari?

De pekari lijkt op een klein wild zwijn. Het meet tussen 75 tot 100 cm lang en 40 tot 60 cm hoog bij de schoft. Het gewicht varieert tussen 15 en 40 kg, afhankelijk van de soort. Zijn gedrongen en robuuste lichaam wordt verlengd door een brede kop en een relatief korte snuit. De kleine ogen aan de zijkanten van zijn hoofd geven hem een ​​goede indruk perifeer zicht. De vacht van de pekari is meestal grijsachtig of bruinachtig van kleur. De dikke huid is resistent, vooral op de meest blootgestelde delen zoals de achterkant en zijkanten. Zijn zeer korte staart (ongeveer 5 cm) is bijna onzichtbaar onder zijn haar. De onderste hoektanden van het zoogdier zijn directin tegenstelling tot de gebogen en prominente slagtanden van wilde zwijnen en wrattenzwijnen. Tayassuids hebben 4 tenen aan de voorpoten en 3 aan de achterpoten, maar slechts 2 tenen zijn functioneel en raken met elke poot de grond, de andere zijn rudimentair. Elke functionele vinger is uitgerust met een hoef minder ontwikkeld dan bij suidae. Een van de meest onderscheidende kenmerken van pekari’s is de aanwezigheid van een grote dorsale klier
geurig 5 tot 8 cm gelegen op de rug, vlakbij de basis van de staart, wat een zeer sterke geur afgeeft. Deze krachtige muskus wordt gebruikt om territorium af te bakenen en te communiceren binnen de groep.

Waar leven pekari’s?

Pekari’s komen voor in Noord- en Zuid-Amerika, in een regio van het zuidwesten van de Verenigde Staten tot Argentinië. Deze winterharde en niet veeleisende dieren kunnen overleven in extreem gevarieerde habitats zoals tropische bossen dicht, vooral in de Amazone, maar ook in savannes en weilanden, waar ze zich aanpassen aan een meer open biotoop. Tayassuids, vooral de halsbandpekari, accepteren dit graag droge omgevingenzoals woestijnen en dorre struikgewas waar ze naar wortels graven en drinken uit de weinige beschikbare waterbronnen. Het is bekend dat de witlippekari in moerassige gebieden en uiterwaarden leeft.

Wat eten pekari’s?

Pekari’s zijn dat wel opportunistische alleseters wiens dieet is gebaseerd op zowel plantaardige als dierlijke materialen. Deze zoogdieren consumeren een grote verscheidenheid aan gevallen fruit, zoals vijgen en bessen. Ze eten zaden, noten en paddenstoelen die van bosbodems zijn verzameld, evenals jonge scheuten, bladeren en stengels van verschillende planten. Ook kruidachtige planten, knollen, wortels en bollen vormen een belangrijke voedselbron. Af en toe consumeren tayassuids kleine gewervelde dieren zoals Amfibieën, reptielen of knaagdierachtige zoogdieren. In zeldzamere gevallen consumeren ze Insecten, wormen en kleine ongewervelde dieren die ze vinden door met hun snuit in de grond te zoeken. Vaak wordt waargenomen dat deze dieren likken minerale zouten in de buurt van waterbronnen of op zoute rotsformaties.

Zijn pekari’s gezellig?

DE gezelligheid is een opvallend kenmerk van pekari’s en speelt een cruciale rol in hun overleving. Deze dieren evolueren in groepen om zichzelf beter te verdedigen tegen roofdieren en wanneer er een dreiging ontstaat, grommen de pekari’s of breken ze met hun tanden (met hun hoektanden) om hun soortgenoten te waarschuwen. Als ze worden aangevallen, verzamelen ze zich in een strakke formatie om elkaar te beschermen. Het groepsgedrag van pekari’s maakt ook collectieve monitoring van jongen mogelijk en vergemakkelijkt de locatie van voedselbronnen. In groepen is er vaak sprake van een hiërarchiemet een dominante man of vrouw die een centrale functie vervult in de interacties, maar agressie tussen de leden is vrijwel afwezig. De Chaco-pekari vormt vrij kleine stammen, die doorgaans uit 5 tot 10 individuen bestaan. Halsbandpekari’s zijn iets talrijker, van 6 tot 12 individuen. Vooral bekend sociaalleeft de witlippekari in grote groepen van meer dan 100 individuen.

Hoe reproduceren pekari’s?

Tayassuids hebben geen echt gedefinieerd broedseizoen omdat vrouwtjes een regelmatige oestrische cyclus hebben en daarom meerdere keren per jaar ontvankelijk zijn. Hoewel de paring het hele jaar door kan plaatsvinden, is er een piek in het aantal geboorten wanneer de voedselbronnen overvloediger zijn. Mannetjes tonen hun interesse in een vrouwtje door te grommen, tegen haar aan te wrijven of hun geurklier te gebruiken om hun aanwezigheid aan te geven. De soort is over het algemeen monogaam maar in sommige groepen kan een dominant mannetje met meerdere vrouwtjes paren. Aan het einde van een draagtijd van 140 tot 160 dagen krijgen vrouwtjes tussen de 2 en 3 jongen op een beschutte plaats, een gebied met dichte vegetatie of een ondiep hol. Bedekt met een zachtere, fijnere vacht dan volwassenen, komen pasgeborenen met open ogen ter wereld en kunnen ze hun moeders kort na de geboorte volgen. Ze krijgen ongeveer 2 tot 3 maanden borstvoeding, maar beginnen binnen de eerste paar weken vast voedsel te proeven. De pekari’s bereiken de seksuele volwassenheid
tussen 1 en 2 jaar.

Worden pekari’s bedreigd?

De jaguar vertegenwoordigt een van de belangrijkste roofdieren volwassen pekari’s, gevolgd door de poema en de kaaiman. Jonge mensen, geïsoleerde of zwakke individuen, zijn ten prooi aan anaconda’s, harpijarenden, manenwolven en andere hondachtigen. De huidige staat van instandhouding, vastgesteld door de Internationale Unie voor het behoud van de natuur (IUCN), verschilt afhankelijk van de soort. De halsbandpekari wordt dus geclassificeerd als ‘minst zorgwekkend’ omdat hij zich aanpast aan een grote verscheidenheid aan habitats, van tropische bossen tot semi-aride zones. De witlippekari, opgenomen in de categorie ‘kwetsbaar’, is gevoeliger voor menselijke druk, met name ontbossing en intensieve jacht. De Chaco-pekari is de meer bedreigd van de 3 soorten. Het zoogdier wordt geconfronteerd met de vernietiging van zijn natuurlijke omgeving als gevolg van landbouw, extensieve veeteelt en jacht. Het beperkte verspreidingsgebied en de antropogene druk maken het tot een soort “in gevaar”, aldus de IUCN. Pekari’s kunnen in het wild tussen de 10 en 15 jaar oud worden.

Door Nathalie Truche – Gepubliceerd op 09/12/2024