Oryx, grote antilope met lange hoorns

Voor velen van ons is de Oryx een emblematisch dier van de Afrikaanse savanne. Het bijzondere silhouet, verlengd door lange rechte hoorns, is gemakkelijk te herkennen. Laten we dit geweldige dier eens nader bekijken om het beter te begrijpen.

De Oryx-familie

De Oryx is een rund. Soms verward met een antilope, maakt de Oryx echter geen deel uit van de onderfamilie Antilopinae, die echte antilopen en gazellen omvat, maar van de onderfamilie Hippotraginae, waartoe Addax en Hippotragus behoren.

Oryx zijn aanwezig in Afrika, maar ook op het Arabische schiereiland. Tegenwoordig zijn er vier soorten Oryx in de wereld.

I’Oryx beisa, ook wel Oost-Afrikaanse Oryx genoemd, leeft voornamelijk in de steppen en halfwoestijnen van de Hoorn van Afrika en in Tanzania. Het is verdeeld in twee ondersoorten:Oryx beisa beisa en deOryx beisa callotis zei Oryx met franjes.

Er is ook deOryx-gazellamisschien wel de bekendste en die we aan het einde van het artikel zullen bespreken, die leeft in de woestijnduinen die zich uitstrekken van Namibië tot de dorre savannes van de Kalahari-woestijn.

De derde erkende soort is deOryx dammah zegt Scimitar-gehoornde Oryx of Libische Oryx. Helaas leeft hij niet meer in het wild. Aanvankelijk ontwikkelde het zich in de zand- en rotsachtige woestijngebieden ten zuiden van de Sahara, die zich uitstrekten van Mauritanië tot Libië. Hij waagde zich zelden in de echte woestijn, in tegenstelling tot zijn neef de Addax. Het kan vandaag worden waargenomen in de nationale reservaten van Souss-Massa in Marokko, Bouhedma in Tunesië en Bandia in Senegal.

Ten slotte is de vierde en laatste erkende soort gazelle de Arabische Oryx (Oryx leucoryx): het is de kleinste van de Oryx en de enige die niet in Afrika leeft. Deze soort is bijna verdwenen. Vanaf 1950 vergemakkelijkte de ontwikkeling van het gebruik van vuurwapens en motorvoertuigen de jacht op deze dieren en het duurde niet lang om de soort uit te roeien: de laatste wilde oryx in dit deel van de wereld was in 1972 waargenomen. individuen waren in de jaren zestig naar dierentuinen in de Verenigde Staten gestuurd. Ze hadden zich voortgeplant en in 1981 leefden er 130 dieren in gevangenschap. Herintroductieacties begonnen in 1978 in Jordanië en vervolgens in Oman. Het was een succes, zelfs tot het punt dat het overlast voor mensen veroorzaakte vanwege de verplaatsing van Oryx-populaties in verband met een grote droogte. Naarmate de stroperij toenam, stopte het programma.

De dierentuin Jardin des Plantes in Parijs beheert nu een Europees fokprogramma. In Taif, een stad in Saoedi-Arabië, bevindt zich een kweekcentrum dat de herintroductie van deze Oryx in twee Saoedische reservaten mogelijk heeft gemaakt. Vandaag zijn er meer dan 1.000 individuen.

Ongelooflijke weerstand tegen de afwezigheid van water

Al deze oryx zijn bestand tegen hoge temperaturen. Ze kunnen enkele maanden zonder vers water. Ondanks dat, wanneer de hitte het grootst is, midden op de dag, zoeken de dieren toch beschutting in de schaduw, als ze die vinden.

Wetenschappers hebben gekeken naar de weerstand van de kromzwaard-gehoornde oryx, die superieur wordt geacht aan die van een dromedaris. Deze Oryx kunnen profiteren van dunne en schaarse weiden tot het punt dat ze door alle andere dieren worden verwaarloosd. Het lijkt er ook op dat het dier een grote gevoeligheid heeft voor variaties in de luchtvochtigheid, waardoor het de passage van een nat front stroomopwaarts detecteert en van tevoren naar gebieden gaat die door de regen worden bewaterd. Dit is een opmerkelijke aanpassing aan de omgeving omdat in de landschappen waar deze Oryx leeft, de neerslag bijna altijd plaatselijk is.

Uiteraard is de kwaliteit van de voeding cruciaal en speelt deze een belangrijke rol bij het indirect bevredigen van de waterbehoefte van het dier. De manier waarop de Oryx zich voedt, verandert afhankelijk van het seizoen. Het leeft dus minstens 5 maanden – van juni tot oktober – in een gebied waar de regens de ontwikkeling van weilanden hebben bevorderd die zijn samengesteld uit snelgroeiende eenjarige planten die meer dan 50% water bevatten. Vanaf oktober daarentegen laat de zon deze weilanden verdwijnen. In de gebieden die door het dier worden bezocht, veroorzaakt de nachtelijke koeling echter condensatie die zich hecht aan bepaalde planten met klierharen. De consumptie van deze planten gebeurt aan het eind van de nacht. Zodra de dag aanbreekt, grazen de Oryx op zorgvuldig geselecteerde groene scheuten. Ze beperken dan hun activiteit tijdens de heetste uren. Het is ’s nachts dat ze hun belangrijkste bewegingen maken.

De wilde kalebas (Colocynthis vulgaris Schrad.) is een delicatesse. Het bijzondere is om vruchten te produceren die lang eetbaar blijven, zelfs als de plant dood is. In het midden bevindt zich een licht gehydrateerde pulp die het dier kan extraheren. In jaren waarin de regen onvoldoende is voor de ontwikkeling van deze plant, past de Oryx zijn bewegingsgebied aan. In deze gevallen reist hij naar het zuiden en ontmoet hij de lokale bevolking.

Zoom in op de Oryx-gazelle

De Oryx-gazelle is een zeer elegant dier. Zijn korte vacht is licht grijsbruin, gemarkeerd door grote zwarte lijnen aan de zijkanten, benen en kop. Het is de meest voorkomende soort van alle Oryx.

Het lichaam van het dier is tussen de 1,60 en 1,90 m lang. Zijn staart meet 45 tot 90 cm. De schofthoogte ligt tussen 1,10 en 1,25 m. Het gewicht van een mannelijke Oryx schommelt tussen 170 en 240 kg, met gemiddeld 200 kg wanneer een volwassen vrouwtje niet meer dan 190 kg weegt. De lengte van de hoorns is 85-100 cm. Ze zijn recht en puntig, apart gezet in een V.

Dit dier kan verwachten 15 jaar in vrijheid en 24 jaar in gevangenschap te leven. Ondanks zijn potentiële kracht, geeft hij er de voorkeur aan te ontsnappen in geval van gevaar en bereikt hij een snelheid van 70 km/u. De belangrijkste roofdieren zijn de leeuw, de wilde hond, de cheetah, het luipaard en de hyena. Sommigen van hen richten zich meer op jongeren. De Oryx-gazelle kan nog steeds een leeuw doden dankzij zijn hoorns, springend door ze horizontaal te plaatsen om zijn tegenstander beter te doorboren.

De Oryx-gazelle voedt zich voornamelijk met gras, voornamelijk grassen, maar ook vruchten zoals tasma-meloenen, evenals wortels, knollen en komkommers, die rijk zijn aan water. De oryxgazelle kan zijn lichaamstemperatuur laten oplopen tot 45°C.

Dit dier leeft in groepen van 6 tot 12 individuen. Er zijn echter kuddes van 30 tot 40 individuen waargenomen. Deze groepen bestaan ​​alleen uit vrouwtjes en jongeren. De mannetjes leven apart. Onder hen zijn alleen de dominante mannetjes territoriaal. Wanneer ze botsen met hoorns voor een vrouwtje, zijn ernstige verwondingen zeldzaam. Vrouwtjes kunnen zich het hele jaar door voortplanten om in het algemeen slechts één jong te baren. De draagtijd duurt 9 tot 10 maanden. Om te bevallen trekt het vrouwtje zich terug in de schaduw van een boom, terwijl een mannetje op wacht staat. De jonge Oryx heeft 5 dagen nodig om te rennen en hoopt daarom aan zijn roofdieren te ontsnappen.

De bevolking wordt nu geschat op 375.000 individuen. Ze is stabiel en dit dier wordt niet als in gevaar beschouwd.