Orchidee bidsprinkhaan, mooi kleurrijk insect

De orchidee-bidsprinkhaan bezit de kracht om het kleurrijke uiterlijk van de bloemen na te bootsen die haar zijn naam gaven. De soort heeft nog een andere bijzonderheid van “grootte”: het gigantisme van het vrouwtje in vergelijking met het mannetje. Portret van een tropisch bosroofdier dat als een wolf in schaapskleren zijn intenties verbergt achter het masker van schoonheid.

Wat voor insect is de orchideeënbidsprinkhaan?

De orchideeënbidsprinkhaan (Hymenopus coronatus) is een insect dat behoort tot de orde Mantoptera (mantodea) die 15 families en meer dan 2.400 soorten heeft. Een lid van de Mantidae-familie, het behoort tot de categorie van bloembidsprinkhanen die andere soorten omvat met de maten, vormen en kleuren van inheemse planten. De orchideeënbidsprinkhaan is een geleedpotige, dat wil zeggen een ongewerveld dier waarvan het lichaam in verschillende segmenten is gearticuleerd. Het dier vertoont het meest uitgesproken seksuele dimorfisme van alle soorten bidsprinkhaan, het vrouwtje vertoont inderdaad twee keer de grootte van het mannetje, namelijk 6 tot 7 cm tegen 2,5 tot 3 cm.

Waarom zo’n seksueel dimorfisme?

We hebben zojuist gezien dat de orchidee-bidsprinkhaan zich onderscheidt door een zeer uitgesproken seksueel dimorfisme, wat resulteert in een duidelijk verschil in grootte tussen de twee geslachten. Over het algemeen manifesteert deze natuurlijke evolutie zich voor reproductieve doeleinden op zo’n manier dat het vrouwtje baat heeft bij een grotere buikruimte om de eieren op te slaan. Onderzoekers van de Natural History Museums van Cleveland, Australië en Duitsland wilden weten waarom dit fenomeen zo uitgesproken was in de orchideeënbidsprinkhaan. Aan het einde van hun onderzoek stelden ze vast dat het gigantisme van het vrouwtje zijn vermogen tot predatie en niet tot voortplanting zou hebben bevorderd, in tegenstelling tot andere lijnen van geleedpotigen. Voor wetenschappers is het insect dan ook op een ongekende manier geëvolueerd. Opgemerkt moet worden dat bij deze soort de zeer vraatzuchtige vrouwtjes om de 2 tot 3 dagen moeten eten om te overleven. Wat de mannetjes betreft, die zouden klein zijn gebleven om zichzelf te beschermen tegen roofdieren en zo hun kansen op paring te vergroten.

Hoe herken je een orchideeënbidsprinkhaan?

Rood en zwart bij de geboorte, deze exotische geleedpotige siert zichzelf vervolgens met prachtige opsmuk in pasteltinten. Zijn nieuwe gewoonte roept sterk het uiterlijk op van de orchideeën waarmee de bidsprinkhaan opgaat in het dubbele doel dat we later zullen beschrijven. Tijdens de eerste vervelling krijgt het insect een witte versiering versierd met roze en zijn poten zien eruit als bloemblaadjes. Zijn lichaam vertoont tinten die kunnen variëren afhankelijk van de achtergrond. Net als andere bidsprinkhaan, zijn het paar voorpoten – ontvoerders genoemd – getand om hun prooi beter te kunnen grijpen.

Waarom imiteert de orchideeënbidsprinkhaan bloemen?

Zoals eerder gezien, kan het insect perfect opgaan in zijn omgeving. Dit type aanpassing, cryptische mimiek of cryptische kleuring genoemd, wordt gebruikt voor defensieve (om zichzelf te beschermen) of agressieve (om aan te vallen) doeleinden. Een van de weinige soorten die de hele bloem kan imiteren, de bidsprinkhaan kan het uiterlijk aannemen van het blad, bloemblad of tak van de orchidee. Decennia lang hebben wetenschappers zich afgevraagd wat de bedoeling was van de camouflage en ze kwamen tot de conclusie dat deze strategie gebaseerd was op twee mechanismen tegelijk:

• defensieve mimiek. De orchideeënbidsprinkhaan past eerst zijn uiterlijk aan in een poging zichzelf te camoufleren tegen roofdieren. De soort wordt belaagd door vogels en reptielen zoals hagedissen, slangen of kameleons.
• Agressieve mimiek. Door op een orchidee te lijken, kan het insect bestuivers vangen die de bloem komen bezoeken en opeten.

Wat is de natuurlijke habitat van de orchideeënbidsprinkhaan?

Dit kleurrijke insect leeft in de tropische wouden van Zuidoost-Azië, met name Indonesië, Maleisië en hun eilanden (Borneo en Sumatra). Zijn leefgebied is beperkt tot gebieden waar de bloem groeit, die dient als voedingsplaats. De orchideeënbidsprinkhaan nestelt zich op de plant en blijft onbeweeglijk door een mimetische houding aan te nemen. Als een prooi te dichtbij komt, spreidt de geleedpotige plotseling zijn verrukkelijke poten om het dier te grijpen en op te eten. Leden van de familie Mantidae zijn vleeseters. De orchideeënbidsprinkhaan voedt zich voornamelijk met Hymenoptera en andere vliegende insecten zoals vlinders en vliegen. Het kan af en toe sprinkhanen en krekels consumeren.

Hoe paren orchideeënbidsprinkhanen?

Bij deze tropische soort bereiken volwassenen geslachtsrijpheid ongeveer 3 weken na hun eerste vervelling. Als verkeringsvertoning trommelt het mannetje met zijn meeslepende benen op het borststuk van het vrouwtje. Aangezien hij half zo groot is als zijn partner, rent hij onmiddellijk na het paren weg om niet het risico te lopen verslonden te worden. Voor de goede orde, mantids staan ​​bekend om hun praktijk van kannibalisme.

Wat is de levenscyclus van de orchideeënbidsprinkhaan?

Ongeveer 15 dagen na de paring legt het vrouwtje een eerste ootheca, dat wil zeggen trossen eieren gewikkeld in een stijf membraan dat een soort schaal vormt. De volgende weken laat de moeder tot 3 extra kiescellen los. Na anderhalve maand incubatie komen er ongeveer dertig jonge orchideeënbidsprinkhanen uit elk legsel. Rood en zwart van kleur wanneer ze uitkomen, zullen de juvenielen geleidelijk van uiterlijk veranderen na een opeenvolging van vervellingen. Om volwassen te worden heeft het mannetje 5 vervellingen nodig en het vrouwtje 7. Seksueel dimorfisme komt ook tot uiting in de levensduur van de soort: het mannetje heeft een levensverwachting van 5 tot 6 maanden en het vrouwtje 8 maanden. .