Mensapen: wie zijn zij? Welke kenmerken?

De mensapen onderscheiden zich niet alleen door hun grootte, maar ook door hun geavanceerde intellectuele vermogens. Close-up van onze neven die nu nog maar op de vingers van één hand te tellen zijn.

Uit dezelfde familie als de man

Behorend tot de orde van primaten, zijn de laatste vijf mensapen ter wereld verdeeld in twee families.

• Hominiden zijn chimpansees, gorilla’s, bonobo’s en orang-oetans. De leden van deze lijn – waartoe ook de mens behoort – worden met name gekenmerkt door tweevoetig lopen en een ontwikkeld brein waardoor ze sterke aanleg hebben voor het sociale leven en leren;
• Hylobatiden omvatten gibbons. Deze primaten zijn kleiner van formaat en onderscheiden zich door de lengte van hun armen in verhouding tot hun lichaam, hun strikt in bomen levende manier van leven, brachiatie als het belangrijkste bewegingsmiddel en een sociale organisatie gebaseerd op monogame paren.

Drie mensapen (chimpansees, gorilla’s en bonobo’s) komen voor in Afrika, de andere twee soorten (orang-oetans en gibbons) komen oorspronkelijk uit Azië.

Het ontwikkelde brein van mensapen

De mensapen onderscheiden zich van de “kleintjes” door een groter formaat. Ze hebben allemaal geen staart en hun morfologie heeft deze afwezigheid gecompenseerd door langere en mobielere ledematen om beweging te vergemakkelijken. Ze hebben allemaal een scherp zicht, een lange levensverwachting en een lage voortplantingssnelheid gemeen. Maar het is vooral door hun intellectuele vermogens dat de mensapen het verschil maken. Een meer ontwikkeld en complex brein geeft hen sterke cognitieve vermogens: gemakkelijk leren door vallen en opstaan, gereedschap maken en gebruiken, zelfbewustzijn, uitstekend onmiddellijk geheugen… De mensapen zijn de naaste neven van de mens, vooral de bonobo’s met wie we delen 99,4% van onze genetische code.

Zoom in op de laatste vijf mensapen ter wereld

Bekend door de ontdekking van tientallen fossiele soorten verspreid tussen 24 en 10 miljoen jaar geleden, hebben de mensapen tegenwoordig slechts vijf vertegenwoordigers. Portretten.

De gorilla

de gorilla (gorilla gorilla) is de meest massieve van alle apen. Met een lengte van ongeveer 1,70 m kan het gewicht variëren van 90 kg voor vrouwtjes tot 200 kg voor mannetjes. De spanwijdte van zijn armen overschrijdt de lengte van het lichaam en bereikt soms 2,75 m. Achter een norse verschijning gaat een tedere reus schuil die leeft in groepen van 5 tot 30 individuen die worden gedomineerd door een volwassen mannetje. Oorspronkelijk afkomstig uit Afrika (west en oost), eet dit vegetarische dier bladeren en wortels. In wezen aards, loopt het op handen en voeten, vertrouwend op de gewrichten van de drie middelvingers. Levensduur: 30 jaar.

De chimpansee

de chimpansee (Pan holbewoners) bezet de Afrikaanse bossen waar het een omnivoor dieet aanneemt en zich voedt met fruit, planten, honing, Insecten (mieren en termieten), kleine zoogdieren en vogels. Hij is een sociaal individu en leeft in stammen die honderd leden kunnen samenbrengen die hun tijd besteden aan eten, rusten en zichzelf ontluizen. Het vrouwtje draagt ​​haar kennis over op haar jongen (werktuigen maken en gebruiken, nest maken, wijze van voeden en verzorgen met planten, enz.). De mannelijke chimpansee meet 1,30 tot 1,70 m en weegt 50 tot 70 kg, terwijl het vrouwtje een hoogte van maximaal 1,30 m vertoont voor een gewicht van ongeveer 40 kg. Levensduur: 40 tot 50 jaar.

de bonobo’s

de bonobo’s (panische paniscus) meet van 70 cm tot 1 m voor een gewicht van 45 kg (mannelijk) en 30 kg (vrouwelijk). De primaat bezoekt het tropische woud van de Democratische Republiek Congo, waar hij voornamelijk fruit consumeert, waaraan hij soms enkele insecten en kleine gewervelde dieren toevoegt. De bonobo staat bekend om zijn manier om conflicten op te lossen door middel van seksuele activiteiten die een cruciale plaats innemen in zijn sociale organisatie. De clans, van ongeveer tien individuen, worden geleid door de vrouwtjes die de beslissingen nemen in een vrij vredig klimaat. Levensduur: 40 jaar.

De orang-oetan

De orang-oetan, inheems in Zuidoost-Azië, bestaat uit twee soorten: een eerste gevestigd in Sumatra (Pongo abelii) en de andere in Borneo (Pongo pygmaeus). Het grootste boombewonende zoogdier, de primaat, brengt het grootste deel van zijn tijd door in bomen. Zijn zeer lange armen en zijn vier grijphanden vergemakkelijken zijn bewegingen enorm. Vegetarisch, het eet voornamelijk fruit, bladeren, schors en sommige insecten. In tegenstelling tot chimpansees en zeer gezellige gorilla’s is de orang-oetan nogal eenzaam. Het mannetje meet ongeveer 1,40 m en weegt 85 kg, en het vrouwtje 1,10 m voor een gewicht van 40 kg. Levensduur: 30 tot 40 jaar.

De gibbon

de gibbon (Hylobaten) leeft in Zuidoost-Azië (Indonesië, Maleisië, Thailand) waar hij zijn lange armen gebruikt om van tak naar tak te bewegen. Deze zeer behendige boomprimaat daalt bijna nooit naar de grond en kent eigenlijk bijna geen natuurlijke vijanden. Van de negen soorten gibbon, de siamang (Hylobates syndactylus) is de grootste en de enige met een grote keelzak in de nek. Dit monogame individu leeft in paren met drie of vier jongen en de dominantie wisselt af tussen mannelijk en vrouwelijk. De gibbon meet 40 cm tot 1 m en weegt 5 tot 10 kg. Levensduur: 35 jaar.

Mensapen worden met uitsterven bedreigd

Alle mensapen worden op korte termijn met uitsterven bedreigd. De belangrijkste oorzaak is de vernietiging en versnippering van hun leefgebied (kap van exotisch hout voor de fabricage van meubels, mijnbouw, palmolieplantages, enz.). Er wordt ook op primaten gejaagd voor hun vlees of gevangen om te voorzien in de handel in baby’s die als huisdier worden verkocht. Soorten die in Afrika leven (gorilla’s in het bijzonder) zijn gedecimeerd door ebola-achtige epidemieën, overgedragen door mensen. Mensapen staan ​​op de lijst van de Conventie inzake de internationale handel in bedreigde in het wild levende dier- en plantensoorten (CITES) en ook op de Rode Lijst van de Internationale Unie voor het behoud van de natuur (IUCN). Vier mensapen worden bijzonder bedreigd: de oostelijke gorilla, de Grauer (of oostelijke laagland) gorilla, de Borneose orang-oetan en de Sumatraanse orang-oetan. Na een catastrofale achteruitgang van hun bevolking zouden onze naaste verwanten dus tegen 2050 kunnen verdwijnen.