Krab of Dungeness-krab: wie is het? Hoe leeft hij?

Fotocredit: Michel Langeveld

Soort nachtelijkOverdag blijft de krab bewegingloos in zijn schuilplaats, vandaar de bijnaam Dungeness-krab. Door zijn afmetingen en gewicht is het de grootste krab die langs de Franse kust wordt aangetroffen. De krab wordt zeer gewaardeerd om zijn vlees en er wordt overvloedig op gevist, maar Europese teksten regelen de vangst ervan. Portret van een krab met krachtige tang.

Wie is de krab of Dungeness-krab?

De krab (Kanker pagurus) is een grote krab die behoort tot de orde Decapods, de onderorde Brachyurans en de familie Cancridae. De wetenschappelijke classificatie schrijft er de volgende kenmerken aan toe:

• DE tienpotigen
  zijn meestal marien en benthisch, allemaal met gesteelde samengestelde ogen. De thoracale segmenten versmelten met het hoofd en vormen het kopborststuk. Tienpotigen hebben 5 paar voortbewegingsaanhangsels (pereiopoden), waarbij het eerste paar in klauwen wordt omgezet;
• DE brachyures
  een verkleinde buik hebben, gevouwen onder het kopborststuk;
• DE cancridae
  hebben een breed schild, vaak trapeziumvormig, en hun klauwen zijn robuust.

Hoe ziet de taart eruit?

De taart is A grote krab : als volwassene kan hij tot 5 kg wegen. Hij is tussen de 15 en 20 cm breed, maar oudere exemplaren kunnen 30 cm breed en 16 cm lang worden (mannetjes zijn kleiner dan vrouwtjes). Haar eivormige schaal, bijna twee keer zo breed als lang, heeft een glad oppervlak en geschulpte randen in 10 lobben. Dit aspect, dat doet denken aan a taart
Als het uit de oven komt, krijgt het de algemene naam krab. Het vrouwtje heeft een smaller achterlijf en 4 paar pleopoden waarop de eieren zich na het leggen hechten. De algemene kleur is baksteenoranje op de rug en geelachtig op de buik. De klauwen, sterker bij de man, zijn dat wel zwart aan de uiteinden. De andere paar poten zijn aanzienlijk korter en donzig. Tussen zijn watergroene ogen verdeelt een podium 5 kleine punten en fijne antennes.

Waar leven krabben?

Endemisch uit West-Europa, de krab wordt verspreid over de gehele noordoostelijke kust van de Atlantische Oceaan: van de poolcirkel tot de noordkust van Marokko, via de Noordzee, het Engelse Kanaal, de Keltische Zee, de Golf van Biskaje en de kusten van Spanje en Portugal. Zijn aanwezigheid bij Middellandse Zee in de oudheid werd bevestigd door de ontdekking van fossielen, maar de taart ontbreekt vandaag de dag. De Dungeness-krab wordt aangetroffen tussen de getijdenzone (gelegen tussen getijdenniveaus) tot 200 m diep. De schaaldier houdt van rotsachtige habitats, zandbodems en plaatsen waar hij schuilplaatsen kan vinden, zoals breuken en spleten.

Waar voedt de krab zich mee?

De Dungeness-krab volgt een omnivoor dieet met een neiging aaseter. Deze aaseter eet lijken en andere ontbindende organismen. Daarbij speelt de maaltijd een belangrijke rol als schoonmaker binnen ecosystemen. Het wordt ook vaak gevangen in vallen met behulp van de overblijfselen van dode vissen. De Dungeness-krab completeert zijn menu door prooien te vangen die vastzitten aan rotsen of niet erg mobiel zijn. Het is een nachtelijk roofdier van tweekleppige dieren, zoals mosselen, waarvan hij de schelpen breekt met zijn krachtige scharen. De krab waardeert ook verschillende ongewervelde dieren, zoals zeewormen, zeepokken, grazings, stekelhuidigen en andere buikpotigen. Hij eet ook algen en ander plantaardig materiaal.

Wat is zijn levensstijl?

Dit nachtdier beweegt zich ’s nachts op zoek naar voedsel en dankt zijn bijnaam krab slaper
aan het feit dat hij de hele dag in zijn schuilplaatsen rust. Volwassenen migreren diep in de herfst om zich voort te planten en keren in de lente terug. Vrouwtjes voeren migraties uit die in een paar maanden meer dan 200 km kunnen bedragen. De taart kan blijken territoriaal
en defensief. Vervolgens gebruikt hij zijn robuuste klauwen om indringers en roofdieren weg te jagen. De Dungeness-krab is niet gevaarlijk voor de mens, maar kan een pijnlijke verwonding veroorzaken als hij zich bedreigd voelt of verkeerd wordt gehanteerd.

Hoe vindt de rui van de krab plaats?

De maaltijd heeft, net als alle geleedpotigen, een stijf exoskelet die niet groeit en daarom moet vervellen om groter te worden. Door te ruien kan hij ook schade aan zijn schaal herstellen. Om dit te doen, absorbeert de Dungeness-krab water om zijn lichaam (60% van zijn totale gewicht) op te blazen, om zijn schild onder druk te splijten. Er worden enzymen uitgescheiden om de oude schil te scheiden van de nieuwe laag cuticula die daaronder groeit. Vervolgens wordt de maaltijd uit het oude exoskelet gehaald, een proces genaamd exuvatie. Tijdens deze fase – die enkele uren kan duren – is het zacht en zeer kwetsbaar voor roofdieren. De Dungeness-krab stopt met eten gedurende enkele weken tijdens de rui en uiteindelijk zal het 2 tot 3 maanden nodig hebben voordat de chitine de schaal perfect heeft geconsolideerd.

Hoe planten Dungeness-krabben zich voort?

Bij de krab vindt de paring doorgaans in de winter plaats. Het mannetje profiteert van de rui van het vrouwtje, die zich dan laat zien ontvankelijker, omdat ze niet voedt en haar lichaam zacht is. Dit kan meer dan 2 miljoen eieren leggen (tijdens dit proces zeggen we dat het “korrelig” is). De bevruchte eieren worden vastgemaakt aan de pleopoden die zich onder de buik bevinden, waar ze blijven tijdens de incubatieperiode (enkele maanden tot 1 jaar, afhankelijk van de watertemperatuur en de beschikbare voedselbronnen). Het vrouwtje beschermt haar eieren en voorziet ze van zuurstof door regelmatig haar pleopoden te schudden.

Hoe leven de krablarven?

Het uitkomen vindt meestal plaats in het voorjaar, vaak al in april, met een piek in mei. Na de geboorte leiden de larven de eerste 30 dagen een planktonleven: ze worden dan zoea-larven genoemd met een heel andere morfologie dan de volwassene. Zoea’s hebben lange stekels op hun lichaam die voornamelijk worden gebruikt voor drijfvermogen. Ze veranderen vervolgens in een jeugdstadium genaamd megalopa met grote ogen, waardoor ze meer op een miniatuurkrab lijken. De megalopas bewegen zich richting de zeebodem en ondergaan een laatste vervelling om volwassen krabben te worden.

Is de krab een bedreigde diersoort?

Jonge krabben worden belaagd door octopussen, vleesetende vissen en zeevogels zoals meeuwen. Oudere mensen ervaren weinig roofdieren behalve de mens. De soort wordt niet als bedreigd beschouwd, maar net als bij veel schaaldieren (kreeft, kreeft, spinkrab) vertoont de populatie nabij de kusten een scherpe afname. De Dungeness-krab wordt in feite zeer gewaardeerd vanwege de smaakkwaliteiten van zijn vlees en in Europa worden jaarlijks enkele tienduizenden tonnen exemplaren verzameld. Krabbenvissen wel gereguleerd vooral wat betreft data, hoeveelheid en grootte van de exemplaren. Zo werd voor het schild een minimale breedte van 13 tot 14 cm vastgesteld, zodat alleen volwassen krabben op de markt worden gebracht. De wetten verbieden ook de vangst en verkoop van gekorrelde vrouwtjes en pas vervelde koeken, herkenbaar aan hun zeer lichte of witte schelpen. Dungeness-krabben kunnen dit waarmaken 20 jaar.

Door Nathalie Truche – Gepubliceerd op 17/07/2024 Krab