Is het Aziatische lieveheersbeestje (vaak zwart) een invasieve soort? Moeten we ons daar zorgen over maken?

Moet een soort die als invasief is gekwalificeerd noodzakelijkerwijs zorgen baren? Hoe kunnen we op onze schaal optreden tegen soorten die als zodanig zijn aangewezen? Het Aziatische lieveheersbeestje is zo’n soort van elders die je steeds vaker in je tuin ziet. Wat zijn de gevolgen van een dergelijke aanwezigheid en welke acties kunnen worden ondernomen?

Herinneringen aan wat een invasieve soort kenmerkt

De termen “invasief” en “invasief”, hoewel dichtbij, zijn geen synoniemen. Beide termen karakteriseren een soort, dier of plant, die een sterk kolonisatievermogen heeft, hetzij omdat het snel groeit, hetzij omdat het zich zeer snel voortplant. Maar de eerste term zal worden gebruikt in verband met een lokale soort, terwijl de tweede zal worden gebruikt in verband met een soort uit een vreemd ecosysteem.

De verspreiding van soorten tussen de verschillende ecosystemen gebeurt over het algemeen volgens onze bewegingen. De mens introduceert soms ook vrijwillig vreemde soorten in een ecosysteem in de hoop gunstig te handelen om een ​​natuurlijke situatie te herstellen die hij als onevenwichtig beschouwt.

Maar de aanwezigheid van een nieuwe soort kan destructief blijken te zijn en vervolgens een reële bedreiging vormen voor de lokale biodiversiteit. En het is niet gemakkelijk om terug te gaan en een eerdere situatie te herstellen. In 1992 stelden de Verenigde Naties een Verdrag inzake biologische diversiteit op om de ondertekenende staten aan te moedigen de problemen van invasieve soorten aan te pakken. Dit bleek niet erg effectief te zijn: het probleem is nog steeds aanwezig en is alleen maar erger geworden. In Europa wordt van de 14.000 nieuw gevestigde soorten 10 tot 15% als invasief beschouwd. Is het Aziatische lieveheersbeestje er een van?

De grote familie lieveheersbeestjes

Lieveheersbeestjes zijn over het algemeen populaire kevers, vooral omdat ze niet steken of bijten. Hun kleur en vorm worden niet als zo weerzinwekkend beschouwd dat kinderen ze gewillig op hun handen laten klimmen. Deze insecten zijn ook erg populair bij tuinders omdat lieveheersbeestjes erg nuttig zijn bij het beschermen van plantages tegen bladluisaanvallen.

Het zal je misschien verbazen dat er eigenlijk verschillende soorten lieveheersbeestjes zijn. Tot de Coccinellidae-familie behoren enkele soorten die slechts enkele millimeters groot zijn, dus niet erg opmerkelijk. In onze tuinen komen we er voornamelijk drie tegen.

Het zevenstippelige lieveheersbeestje wordt genoemd Coccinella septempunctata. Om het te identificeren, tel je gewoon de zwarte stippen die opvallen op de bovenkant van zijn lichaam, 3 op elke rode elytron en 1 op de kruising van de twee. Een witte vlek is ook aanwezig achter de ogen en twee roomwitte stippen op de thorax. Het meet meestal tussen de 5,5 en 8 millimeter. Het verschijnt in tuinen aan het einde van de winter.

Het tweestippelige lieveheersbeestje wordt genoemd Adalia bipunctata en is moeilijker te identificeren omdat het uiterlijk aanzienlijk meer varieert dan het zevenstippelige lieveheersbeestje waarvan het uiterlijk constant is. Als het meestal rood is met zwarte stippen, kan het geel zijn met zwarte stippen of zwart met oranje stippen. In de koudste gebieden, richting het noorden, zal het vaker zwart zijn, omdat zwart meer warmte kan vasthouden. In het volwassen stadium verbruikt het slechts 90 bladluizen per dag. Maar in de larvale staat, die 10 tot 15 dagen duurt, zijn het 150 bladluizen die hij dagelijks kan binnenkrijgen.

De derde soort lieveheersbeestje die nu in onze tuinen voorkomt, is het Aziatische lieveheersbeestje.

Nadruk op het Aziatische lieveheersbeestje

Inheems in Noordoost-Azië, wordt het Aziatische lieveheersbeestje genoemd Harmonia axyridis. Populatiemetingen tonen op verschillende plaatsen aan dat de populaties van tweestippelig lieveheersbeestjes met bijna 50% afnemen wanneer die van Aziatische lieveheersbeestjes toenemen.

Het kan rood, geel, oranje of zwart zijn. Hij is iets groter dan de andere soorten. Maar het meest onderscheidende teken is zijn witte thorax, goed los van de kop, die een merkteken draagt ​​dat de letter M oproept wanneer de kop omhoog is. In de larvale en volwassen stadia eet hij zelfs meer bladluizen dan het tweevlekkevertje. Op het eerste gezicht zou je je dus kunnen voorstellen dat zijn aanwezigheid de tuinman in verrukking brengt. Maar hoe zit het precies?

Deze soort is opzettelijk in Europa geïntroduceerd. Bekend om zijn vraatzucht, was het een kwestie van het te gebruiken in een context van biologische controle. Er zijn voorbereidende studies uitgevoerd om de controle over hun bevolking te verzekeren. Maar de situatie liep uit de hand. Ongeveer tien jaar geleden, toen Aziatische lieveheersbeestjes in het wild werden vrijgelaten, aten ze de bladluizen op, maar konden ze niet groeien omdat de meeste stierven. De soort Aziatische lieveheersbeestjes gekozen door het National Institute for Agronomic Research (INRA) had geatrofieerde vleugels en was niet erg mobiel. Bovendien vertoonde het weinig weerstand tegen Europese verkoudheid.

Maar de populatie is geëvolueerd en is gehybridiseerd met lieveheersbeestjes uit Noord-Amerika, ongetwijfeld als onderdeel van slecht gecontroleerde marketing. De verkoop van dit lieveheersbeestje werd uiteindelijk in veel landen verboden, het kwaad was geschied. De ontwikkeling ervan concurreerde met de lokale soorten die de verliezers bleken te zijn. Het valt de eieren van andere insecten aan en eet zweefvliegen en gewone gaasvliegen.

Wetenschappers blijven echter optimistisch en rekenen op een aanpassing van lokale soorten om de oorspronkelijke demografie te reconstrueren. Alleen de tijd zal leren of deze optimistische projectie daadwerkelijk uitkomt.

In de tussentijd is het nauwelijks mogelijk om de ene soort boven de andere te bevoordelen, omdat hun manier van leven vergelijkbaar is. In de herfst verzamelt het Aziatische lieveheersbeestje zich echter in soms indrukwekkende trossen en gaat het gebouwen binnen om te overwinteren. Als de lokale lieveheersbeestjes dit doen, zullen het maar een paar individuen zijn. Ongetwijfeld ook: als je wilt, kun je de grote trossen lieveheersbeestjes vernietigen die je in uitsparingen van muren kunt vinden.

Voor lokale soorten, die beter tegen de kou kunnen, is een stapel bladeren of dood hout, een laurier of een buxus handig om vreedzaam te overwinteren. De meer doe-het-zelvers kunnen met een paar houten planken en holle staven een lieveheersbeestjeshotel maken.