Is een kat in staat tot verbeelding? Wij vertellen je alles!

Katten zijn al lang metgezellen die veel mensen fascineren. Onder de vragen die je jezelf stelt over deze autonome dieren, is er één die mogelijk betrekking heeft op hun verbeeldingsvermogen. Dit lijkt misschien vreemd omdat verbeelding vaak met ons mensen wordt geassocieerd. Onderzoek in de gedragswetenschappen en de neurowetenschappen bij dieren probeert echter dieper in te gaan op de mentale vermogens van onze kattenvrienden, inclusief hun vermogen om situaties te ‘verbeelden’ of te anticiperen. Dit artikel vertelt je alles over de manier waarop we vandaag de dag de verbeelding van katten beoordelen.

Wat is verbeelding, en waarom is het moeilijk te meten bij dieren?

Voordat we het hebben over de verbeeldingskracht bij katten, is het essentieel om te begrijpen wat verbeeldingskracht is. Voor mensen betekent verbeelding ontwerp afbeeldingensituaties of scenario’s zonder directe stimulatie. Dit omvat het vermogen om op de toekomst te anticiperen, herinneringen opnieuw te beleven en zichzelf mentaal te projecteren. Bij dieren lijkt het definiëren van de verbeelding ingewikkeld vanwege het feit dat het moeilijk is om verbaal met ze te communiceren en echt te weten wat er in hun hoofd omgaat. Wetenschappers hebben daarom geen ander alternatief dan hun gedrag te bestuderen om daaruit af te leiden of zij dit vermogen bezitten.

Het interpreteren van diergedrag is echter niet eenvoudig. Is een kat die we observeren starend naar een punt in de leegte zich aan het voorstellen? Moeilijk te zeggen… We moeten het dier daarom zorgvuldig beschouwen in al zijn activiteiten, jagen, spelen en socialiseren, om te overwegen elementen op te sporen die belangrijk zouden kunnen zijn, die zouden kunnen lijken op vormen van ‘verbeelding’.

Het spel, een interessante toegangspoort

Bij katten is speelgedrag erg belangrijk. Wanneer een kat alleen speelt, lijkt hij zich vaak een vijand of vijand voor te stellen onzichtbare prooi : hij springt, verbergt, jaagt op objecten, alsof ze echt zijn. Onderzoekers zijn van mening dat dit speelgedrag niet alleen een manier is om het jachtinstinct te oefenen, maar ook het vermogen kan onthullen om denkbeeldige scenario’s te projecteren.

Wetenschappers geloven dat spelen bij katten een vorm van mentale training inhoudt die jachtsituaties simuleert, met fictieve prooien. Dit bewijst zeker niet dat de verbeeldingskracht zo complex is als die van mensen, maar het suggereert in ieder geval dat de kat in staat is mentaal fictieve situaties te componeren en dienovereenkomstig te reageren. Dit lijkt sterk op een proces van verbeelding.

Anticipatie: nog een bewijs van het verbeeldingsvermogen van katten?

Katten lijken ook experts in anticiperen. Ze zijn inderdaad in staat om te weten wanneer hun eigenaren hen gaan voeren en kunnen daarom anticiperen op hun acties om daar op het juiste moment te zijn. Onderzoek toont aan dat deze anticipatie verder gaat dan simpele routine: katten kunnen hun gedrag aanpassen op basis van subtiele signalen.

Een onderzoeker naar de cognitie van dieren merkte op dat katten op het uiterlijk konden anticiperen verborgen voorwerpeneen beetje zoals een kind dat verstoppertje speelt. Dit demonstreert een vermogen tot geheugen en mentale projectie door de toekomstige positie van een object voor te stellen, zelfs als dit niet direct zichtbaar is. Bovendien raden wij alle kattenbezitters die zich zorgen maken over het welzijn van hun huisdier aan om verstoppertjes te organiseren die de nieuwsgierigheid van het dier stimuleren. Snoepjes of speelgoed kunnen in verschillende kamers van het huis worden verborgen om de kat aan te moedigen te verkennen, zijn geur te gebruiken en zijn cognitieve vaardigheden te mobiliseren.

Kunnen katten dromen?

Dromen zijn een ander onderwerp. Net als veel andere zoogdieren doorlopen katten fasen van paradoxale slaap waarbij de hersenen bijzonder actief zijn en snelle oogbewegingen (REM) worden waargenomen. De neurobioloog Michel Jouvet, een pionier in het onderzoek naar slaap, ook bij dieren, gelooft dat het bestaan ​​van deze slaapfase bij katten erop zou wijzen dat ze dromen.

Tijdens deze fasen bewegen ze soms hun benen, trillen ze of maken ze lichte geluiden, alsof ze aan het jagen zijn. Wetenschappers geloven dat deze bewegingen overeenkomen met gesimuleerde jachtscenario’s in de hersenen. Wat gebeurt er eigenlijk? Herbeleven ze mentaal situaties van de dag? Maken ze nieuwe?

Maar kunnen we echt praten over verbeeldingskracht bij katten?

Ook al vertonen katten tekenen van verwachting, mentale projectie en zelfs dromen, specialisten aarzelen nog steeds om over verbeelding te praten, omdat het verwart waartoe mensen in staat zijn.

De menselijke verbeelding is in feite vaak creatief en abstract, waardoor we fictieve werelden en complexe ideeën kunnen bedenken en zelfs emoties kunnen voelen die geen echt verband hebben met de werkelijkheid. Bij katten lijkt de verbeelding functioneler gekoppeld aan overleven. Het zou eerder omschreven kunnen worden als mentale simulatie die de kat in staat stelt zijn huidige acties voor te bereiden op basis van vroegere of toekomstige situaties.

Uit onderzoek is ook gebleken dat de hersenen van katten geoptimaliseerd zijn voor snelle beslissingen en instinctieve reacties. Hun mogelijke verbeelding zou daarom zijn meer utilitair dan creatiefwaardoor ze jachtsituaties kunnen voorspellen of gebeurtenissen uit het verleden kunnen herinneren om zichzelf tegen gevaren te beschermen.

Verbeelding of geperfectioneerd instinct?

Wat kunnen we uit dit alles concluderen? Zijn katten in staat tot verbeelding? Ze vertonen tekenen van mentale representatie en anticipatie. Maar dit onthult geen vermogens die zo complex zijn als die van mensen. Onderzoek op dit gebied blijft echter misschien ooit zekerheid bereiken.

De mens is een dier apart. Dit zorgt ervoor dat hij veel vragen stelt over zijn omgeving en het gedrag van andere dieren. Maar hij heeft moeite om zich los te maken van zijn eigen referentiepunten en het dierlijke anders-zijn in al zijn specificiteit in beschouwing te nemen. De vragen vertrekken vaak vanuit onze eigen manier van denken en in de wereld staan. Het blijkt ontzettend lastig om anders over dingen na te denken.

Door Laetitia Cochet – Gepubliceerd op 17-11-2024