Hoe lang leven vlinders?

Het mooie seizoen markeert de terugkeer van de vlinders. Deze sierlijke insecten met kleurrijke vleugels behoren tot de favorieten van de Fransen en springen in het oog wanneer ze in parken of tuinen worden aangetroffen. Maar weet je hoe lang vlinders leven? Het antwoord in dit bestand.

De levenscyclus van de vlinder

Allereerst is het belangrijk op te merken dat de vlinder niet als vlinder wordt geboren. Dit is eigenlijk de naam die wordt gegeven aan de volwassen vorm (of imago) Lepidoptera, een orde van holometabolische insecten, waarvan de evolutiecyclus een volledige metamorfose omvat. Er zijn ongeveer 170.000 soorten Lepidoptera over de hele wereld, waaronder bijna 5.000 in Frankrijk.

Het leven van dit insect valt daarom uiteen in vier belangrijke verschillende stadia: het ei, de rups, de pop en de vlinder.

• Het mottenei wordt in de lente of zomer door een vrouwtje op een plant gelegd tussen honderd andere eieren.
• Na ongeveer tien dagen baart het ei dat uitkomt een rups. Dit voedt zich enkele weken met de plant waarop het is geboren. Dit is zowel de meest actieve als de langste fase van de cyclus, die zelfs nog langer is in het geval van winterslaap.
• Dan komt het popstadium: de rups sluit zich op in een cocon. Dit passieve moment omvat een proces van complexe metamorfose, dat vele transformaties op het lichaam van het insect veroorzaakt. Deze fase duurt twee tot vijf weken.
• Eindelijk komt de vlinder uit zijn cocon en vliegt.

De volwassen vlinder

Eenmaal volwassen heeft de vlinder drie paar poten en twee paar vleugels bedekt met schubben, met zeer gevarieerde kleuren. Het kan dan zijn hoofddoel nastreven: voortplanten om de soort in stand te houden. Na verkering en paring kan de cyclus hervat worden zodra het bevruchte vrouwtje haar eitjes op een plant legt.

Om zich te voeden gebruikt de vlinder zijn proboscis, ook wel proboscis genoemd, die hij in de bloemen steekt om een ​​zoete nectar te onttrekken. Het belichaamt ook een van de belangrijkste bestuivende insecten op aarde, samen met bijen. Zijn werking is essentieel voor de reproductie van planten: het transporteert stuifmeel van bloem naar bloem terwijl het beweegt.

De levensverwachting van de vlinder verschilt per soort…

Het is daarom belangrijk om het verschil te maken tussen de levensverwachting van de mot en die in zijn volwassen vlindervorm. De verschillende fasen en mogelijke winterslaap (afhankelijk van de soort) hebben inderdaad invloed op de duur: de Lepidoptera die het langst leven zijn de zeldzame soorten die in hun vlindervorm kunnen overwinteren. Men kan bijvoorbeeld het geval van de citroenvlinder noemen (Gonepteryx rhamni), die meer dan tien maanden kan leven dankzij de rustperiode tussen november en de volgende lente. Door zijn grijsgroene vleugels kan hij zich gemakkelijk camoufleren door zich perfect te verbergen in een plantenomgeving. De Vulcan (vanessa atalanta), de pauw van de dag (Engels io), de mooie dame (vanessa cardui) of de vorst (Danaus plexippuseen trekkende soort) behoren ook tot de soorten met een lange levensduur, die kan oplopen tot enkele maanden.

De blauwe argus (Polyommatus Icarus), een soort die zeer wijdverbreid is in Frankrijk, leeft ongeveer een jaar, vanaf zijn geboorte in de vorm van een ei tot aan zijn dood. Aan de andere kant vliegt hij maar twee weken. In Europa wordt aangenomen dat een groot deel van de soort tussen de drie en vier weken vliegt.

In het algemeen, zoals de entomoloog Lionel Delbac uitlegt: ” de volwassen fase kan enkele dagen duren voor de Europese wijnstokmot tot enkele maanden voor trekkende soorten zoals de mot of de monarch. Er is dus geen absolute regel of zelfs maar een gemiddelde over de levensverwachting van de vlinder, die in eerste instantie afhangt van de soort.

Maar ook volgens zijn omgeving

De levensduur van de vlinder is ook intrinsiek verbonden met de plaats waar hij evolueert. Deze insecten komen op bijna de hele wereld voor, waarbij sommige soorten zelfs bestand zijn tegen de vriestemperaturen van de poolgebieden. De meerderheid leeft echter het liefst in warme ecosystemen en profiteert van een gunstig klimaat. De vleugels van de vlinder zijn inderdaad erg kwetsbaar, en als ze al snel verslijten in contact met planten, kunnen ze breken bij slechte weersomstandigheden. Maar een vlinder die niet meer kan vliegen, is helaas gedoemd te sterven.

Het is ook belangrijk dat de vlinder zich vestigt op een plek die hem voorziet van wat hij nodig heeft: een habitat met overvloedige vegetatie, waar gemakkelijk toegang tot voedsel is en die veilige schuilplaatsen heeft om eieren te leggen na de paartijd.

Roofdieren vormen uiteindelijk een zekere bedreiging voor de levensverwachting van de vlinder: vogels, spinnen, amfibieën, vleermuizen, hagedissen… Het insect kan dan, afhankelijk van zijn ontwikkelingsstadium of zijn soort, verschillende technieken gebruiken om te proberen te beschermen: camouflage , nabootsing van vorm, of het feit dat plotseling het ontwerp van zijn vleugels wordt onthuld om het roofdier te verrassen.

Het verdwijnen van vlinders

Het is een triest feit: het aantal vlinders neemt al enkele decennia af, net als bijen en andere bestuivende insecten. De intensivering van bepaalde landbouwpraktijken wordt regelmatig in twijfel getrokken, met name het massale gebruik van pesticiden. Lichtvervuiling veroorzaakt ook grote schade, vooral met betrekking tot de voortplanting van motten. Ten slotte bedreigt de opwarming van de aarde veel soorten, waarvan sommige nu in Frankrijk met uitsterven worden bedreigd, zoals de Mélibée (coenonympha held) of Bluestem Skipper (Genees pumilio).

De vlinderpopulatie blijft echter talrijk en past zich steeds meer aan deze veranderingen aan, met name door te migreren naar steden, waar er openbare tuinen en groene ruimten zijn. Er worden ook studies en regelmatige tellingen uitgevoerd om het behoud ervan te garanderen, evenals beschermende acties voor bepaalde soorten.

Leven vlinders maar één dag?

Het is vrij gebruikelijk om te horen dat de overgrote meerderheid van vlinders een levensverwachting heeft die niet langer is dan één dag. Deze bewering, zonder volledig onjuist te zijn, betreft niet Lepidoptera, maar hun neven, Ephemeroptera, beter bekend als eendagsvliegen. Deze insecten lijken erg op vlinders en hebben hun eigen volgorde in de classificatie van entomologen. Die laatste vergelijken ze ook meer met libellen vanuit genetisch oogpunt.

Ook hier krijgt de cyclus van de soort al zijn belang: als eendagsvliegen tot drie jaar in de vorm van larven kunnen leven, hebben ze de bijzonderheid dat ze een extreem korte levensduur hebben. Dit komt neer op een paar uur en stelt ze alleen in staat zich voort te planten voordat ze sterven: ze veranderen alleen voor dit doel in gevleugelde insecten. Het idee dat een vlinder maar één dag zou leven is dan ook mede ontstaan ​​uit deze verwarring met eendagsvliegen!