Hoe dennen- en eikenprocessierupsen te herkennen?

processierupsen, of ze nu van grenen of eiken komen, zijn een echte plaag voor hondenbezitters. Stekend kunnen ze onze dieren ernstig verwonden, maar ook de bomen die ze koloniseren beschadigen. Daarom is het belangrijk om te weten hoe ze te herkennen, hun manier van leven te begrijpen en te leren hoe ze te vermijden. Afhankelijk van de boom waarvan ze afstammen, worden ze niet tegelijkertijd gevonden, maar gedragen ze zich op dezelfde manier.

Leer om dennen- en eikenprocessierupsen herkennen en om te begrijpen waar en wanneer we ze kunnen ontmoeten. Ontdek hoe u deze insecten kunt bestrijden.

Processierupsen: wat zijn het precies?

Processierupsen zijn larven die twee soorten motten geven: Thaumetopoea pytiocampa, voor die van den en Thaumetopoea processionea voor die van eik. Ze worden zo genoemd omdat ze in een enkele rij achter elkaar bewegen, zoals te zien is in een religieuze processie.

Hun grootte is afhankelijk van hun soort. Die van grenen, bijvoorbeeld meet tussen de 3 en 4 cm lang, terwijl die van eiken iets groter is, ongeveer 1 cm langer. De eerste is eerder zwartbruin met grijze zijkanten en oranje patronen op de rug, terwijl de tweede eerder grijs tot donkerbruin is met wittere zijkanten.

Beide soorten hebben lang, pluizig haar. Zij zijn degenen die gevaren opleveren voor mensen en huisdieren zoals honden, omdat ze erg stekend zijn.

Habitat, gedrag en periode van activiteit van de twee soorten

Het leefgebied van processierupsen is afhankelijk van hun soort. Die van grenen, in tegenstelling tot wat men zou denken, koloniseren niet alleen dennen. Ze zijn ook te vinden in verschillende coniferen zoals chedra of dennenbomen, wanneer ze klaar zijn met het aanvallen van de dennen of wanneer ze op zijn. Ze leven in kolonies aan de boom, daarom spreken we ook wel van kudderupsen. Ze eten de naalden, wat de boom verzwakt. Deze soort handelt over het algemeen tussen november en maart (van de late herfst tot het vroege voorjaar).

betreffende de eiken rups, het is ook in kolonies en heeft hetzelfde aanpassingsvermogen. Het geeft de voorkeur aan wintereik (de meest voorkomende in ons klimaat), behaarde eik (ook wel witte eik of truffeleik genoemd, vaker voorkomend in het Middellandse Zeegebied) of zomereik (reeds bedreigd door de opwarming van de aarde). Het kan echter ook ander hardhout aantasten, zoals beuken, berken, haagbeuken en zelfs hazelnoten of bepaalde fruitbomen, toen ze de eerder gekoloniseerde boom had uitgeput. Het voedt zich met de jonge bladeren, die nog zacht zijn, en laat eenvoudige hangende draden achter. De rupsen komen in het vroege voorjaar uit, maar ze wachten op de eerste bladeren om zich eraan te voeden, tussen mei en juli. Ze gaan ’s nachts verder en keren overdag terug naar hun cocon.

Eenmaal goed gevoed, verlaten ze hun gastheerboom in een processie om zichzelf in de grond te begraven en in poppen te veranderen. In de zomer worden ze vlinders. Daarna wordt de cyclus hervat vanaf het leggen van eieren door het vrouwtje op de takken van de den of de eik, het uitkomen van de eieren en de geboorte van de larven die zich zullen voeden met de bladeren en naalden.

Vormen grenen en eiken rupsen hetzelfde gevaar?

De schade aan bomen van elke soort is aanzienlijk. Door zich te voeden met de bladeren en naalden, verzwakken de rupsen ze en maken ze ze veel kwetsbaarder voor ziekten en plagen door andere parasieten, met name xylophagous. Deze eten, doorboren of knagen het hout, creëren soms tunnels en vernietigen uiteindelijk de boom.

Ontbladering (verslechtering) is gedeeltelijk of volledig, afhankelijk van het geografische gebied. Het doodt de boom niet direct, maar verzwakt hem enorm, vermindert zijn groei en productiviteit.

Klimaatverandering komt ten goede aan rupsen, die zich de afgelopen jaren enorm hebben verspreid. Oorspronkelijk waren ze de plaag van Zuid-Frankrijk, maar ze breiden zich momenteel snel uit naar het noorden. De regio Parijs en Normandië blijven niet langer gespaard. Ze zijn zelfs op grote hoogte gevonden. Ze zouden elke 10 jaar ongeveer 50 km winnen. Hun proliferatie is een serieus probleem, zowel esthetisch als economisch, voor onze bossen, ons milieu en bosbouwbedrijven.

Bij onze viervoeters zijn, net als bij katten, rupsen elk jaar de oorzaak van ernstige problemen en zelfs de dood. Ze vallen natuurlijk niet aan, maar hun haren zijn erg giftig. Een hond of kat voelt echter graag wat hij niet kent om te begrijpen waar hij mee te maken heeft. Dat is wanneer hij een van de rupsen raakt. Dit veroorzaakt ontstekingen, brandwonden, oedeem en kan het dier doden als het in een anafylactische shock raakt.

Als hij niet sterft, kan onze kleine metgezel zijn tong laten amputeren als deze necroseert. Soms ontstaat de verwonding aan de huid of kussentjes als hij per ongeluk op een van deze larven stapt. De pijn is onmiddellijk. Wanneer hij echter pijn heeft, likt een hond zichzelf… dan ontsteekt hij automatisch zijn tong. Het is een noodsituatie. In dit geval moet u niet wachten en onmiddellijk naar de dierenarts gaan.

Bij mensen kunnen deze parasieten huid-, oog- en ademhalingsirritatie veroorzaken.

Waar vinden we deze verschillende rupsen in Frankrijk?

Volgens het ONF (Office National des Forêts) en verschillende overheidsinstanties gaat het om de hele zuidelijke helft, de meeste bossen en ook Parijs, Île-de-France en Normandië.

In 2022 werd een volkstelling bijgewerkt. Over de grenen rups, alleen de Ardennen, het einde van de Elzas vanaf de Maas (de Bas-Rhin wordt wel aangetast) en de Pas-de-Calais, Somme, Seine-Maritime gebied blijven gespaard. Frankrijk is daarom op enkele uitzonderingen na bijna volledig binnengevallen.

Wat betreft de eiken rupsalle departementen zijn ook binnengevallen met uitzondering van Aude, Pyrénées-Orientales, Corsica, onderdeel van de PACA-regio (Provence-Alpes-Côte-d’Azur) wetende dat de Bouches-du-Rhône en Var niet gespaard blijven, Charente en Charente-Maritime evenals het Creuse-gebied, Corrèze, Cantal, Haute-Loire en Ardèche.

De rupsen worden verspreid door bomen langs snelwegen en motten van hen en kunnen vrij lange afstanden afleggen. Dit alles in een steeds gunstiger klimaat. Met mildere winters hebben insecten inderdaad kunnen overleven in gebieden waar ze dat voorheen niet konden. Veranderingen in land- en bosbouwpraktijken hebben ook de verspreiding van rupsen beïnvloed.