Het zebra, wit en zwart gestreepte wilde paard

Van hun gemeenschappelijke voorouder (Hyracotherium) erfde de zebra een paardachtig silhouet. Als het zich onderscheidt door zijn gestreepte jurk, heeft het Afrikaanse zoogdier nog een ander fundamenteel verschil: zijn ontembare temperament. Close-up van een paard dat domesticatie weigert.

De zebra is een gestreept paard

De zebra behoort tot de orde Perissodactyla, waartoe ook de eentenige hoefdieren behoren. Een lid van de Equidae-familie, hij hinnikt, draagt ​​hoeven, manen, staat op lange, slanke benen die zijn uitgerust met een gewrichtsblokkeringssysteem waardoor hij staand kan dommelen. In werkelijkheid heeft de zebra alles van een paard met twee uitzonderingen: zijn gestreepte vacht en zijn rebelse karakter. Alle pogingen om de zebra te domesticeren zijn inderdaad mislukt. Met veel ontwijken, schoppen, bijten, hoefschoppen (die de kaak van een leeuw kunnen breken), verbiedt dit dier iedereen om het te gebruiken met een lasso of harnas.

Drie soorten zebra’s

Zebra’s leven uitsluitend in Afrika, waar drie hoofdsoorten worden geregistreerd:

• Grévy’s zebra (Equus grevyi), bijgenaamd keizerlijke zebra, is de grootste van alle wilde paardachtigen. Het meet 2,5 tot 3 m lang, 1,30 tot 1,60 m bij de schoft, tot 1,90 m hoog en weegt ongeveer 400 kg. Het zoogdier onderscheidt zich van andere soorten door de fijnheid van de strepen die over het hele lichaam lopen, met uitzondering van de geheel witte buik. Het leeft voornamelijk in Ethiopië en Kenia, waar het de halfdroge vlaktes, savannes en struiken bezoekt;
• Burchells zebra (Equus burchelli) of gewone zebra’s met brede strepen die in een horizontale lijn onder de buik samenkomen. Met zijn korte oren en zijn rechtopstaande manen is hij degene wiens silhouet het dichtst bij dat van het paard komt. Het paard is 2,20 tot 2,50 m lang en weegt tot 320 kg. Het wordt gevonden in Oost-Afrika (van Zuid-Soedan en Ethiopië tot Oost-Zuid-Afrika) in savanne, steppe, bos en struikgewas;
• De bergzebra (Equus zebraluister)) of Hartmann’s zebra, heeft een witte buik en onderscheidt zich door een strepenpatroon dat het midden houdt tussen dat van de breedgestreepte Burchell’s zebra en dat van de smalbandige Grévy’s zebra. Met een lengte van 2 tot 2,20 m en een gewicht tot 200 kg lijkt hij meer op een muilezel met zijn massieve kop en grote oren. Zijn hart, groter dan dat van zijn neven, stelt hem in staat om op grote hoogte (tot 2000 m) te leven waar zuurstof schaarser is. Het dier komt voor in bergachtige gebieden, op de hoogvlakten en rotsachtig terrein van Zuid-Afrika, Namibië en Angola.

De strepen, de identiteitskaart van de zebra

Zebra’s zijn gemakkelijk te herkennen aan hun zwart-witte strepen die kenmerkend zijn voor hun korte vacht: er zijn er 43 bij de bergzebra’s, tussen de 25 en 30 bij Burchell’s en 80 bij Grévy’s soorten. Waarom hebben deze paardachtigen striemen? Wetenschappers hebben vier hoofdhypothesen naar voren gebracht:

• De banden vormen een camouflage of verstoren het zicht van de roofdieren door een vervagingseffect te creëren wanneer de zebra beweegt;
• Ze houden Insecten en andere uitwendige parasieten weg die zich bij voorkeur op egale oppervlakken nestelen;
• Ze vergemakkelijken de thermoregulatie dankzij het contrast tussen de zwarte strepen die warmte aantrekken en de witte die licht reflecteren;
• Ze worden gebruikt voor de herkenning van individuen onderling en spelen als zodanig een belangrijke sociale rol.

Hoe dan ook, de strepen werken als vingerafdrukken of DNA waarvan de kenmerken elke zebra uniek maken.

Zebra: 100% vegetarisch

Als herbivoor voedt de zebra zich voornamelijk met kruiden, planten, bladeren, grassen, jonge scheuten, schors of zelfs knoppen die hij met zijn scherpe snijtanden vastgrijpt en vervolgens met zijn wangtanden maalt. Om de cellulose van de plant uit zijn voedsel te assimileren, is het spijsverteringssysteem de thuisbasis van bacteriën die deze cellulose afbreken en synthetiseren. Het paard drinkt in het droge seizoen één keer per dag en leeft bij voorkeur in de buurt van een waterpunt.

De zebrafamilie verenigd voor het leven

De zebra is een gezellig dier dat in kleine familiegroepen leeft onder leiding van een hengst met meerdere merries en jongen, vanaf de geboorte tot twee jaar oud. Volwassenen blijven vaak bij elkaar tot ze sterven en verzorgen elkaar graag om de band te versterken. Grévy’s zebra onderscheidt zich door zijn sociale gedrag: hij leeft niet in een harem en bindt weinig tijd met zijn soortgenoten. Het vestigt zich in een territorium waartoe het de toegang tot andere mannetjes verbiedt, en aarzelt niet om indien nodig te vechten.

Zebra’s staan ​​samen tegen roofdieren

Dankzij zijn beweeglijke oren heeft de zebra een zeer fijn gehoor. Uitgerust met zijdelingse implantatieogen, geniet hij van een uitstekend zicht waardoor hij snel een dreiging kan detecteren. Dit snelle dier kan tot 65 km/u rennen en zeer agressief zijn. Het belangrijkste verdedigingswapen is gebaseerd op een krachtige hoefschop die, toegebracht aan het hoofd, een dier ernstig kan verwonden of zelfs kan doden. Groepen zebra’s hebben de neiging om samen te komen om grote kuddes te vormen die migreren in het gezelschap van gnoes en antilopen om hun bescherming tegen roofdieren te versterken. Wederzijdse hulp wordt vaak beoefend door paardachtigen die hun medeschepselen met een kreet waarschuwen voor gevaar en de vijand kunnen omsingelen om hem te intimideren.

Geen inteelt bij zebra’s

Het broedseizoen loopt van de lente tot de zomer. Aan het einde van een jaar zwangerschap baart het vrouwtje een zwarte zebra of een zébrelle (de strepen verschijnen later). Over een kwartier zal de pasgeborene erin slagen om op te staan ​​​​en zijn moeder na twee uur te volgen. De eerste dagen houdt de merrie haar nakomelingen weg van elke andere soortgenoot, inclusief de vader. Pas rond de tiende dag kan het veulen de andere leden van de kudde leren kennen. Op tweejarige leeftijd, de leeftijd van de puberteit, sluit de jonge man zich aan bij een groep vrijgezellen, voordat hij probeert zijn eigen gezin te stichten, rond de leeftijd van 4 of 5 jaar oud. Wat het teefje betreft, ze wordt gekozen door een hengst wiens familie-eenheid ze integreert. Deze scheiding beschermt de zebra’s tegen het fenomeen van bloedverwantschap.

De zebra, prooi van grote carnivoren

Dit Afrikaanse paard is een van de favoriete prooien van leeuwen, hyena’s, wilde honden, cheeta’s en luipaarden. De Internationale Unie voor het behoud van de natuur (IUCN) classificeert de bergzebra als “kwetsbaar”, zijn neef op de vlakte als “bijna bedreigd” en de Grevyzebra als “bedreigd”. De populatie van deze soort is namelijk aanzienlijk afgenomen door het geleidelijke verlies van zijn natuurlijke habitat (verstedelijking, overbegrazing). Zebra’s kunnen 25 tot 30 jaar in het wild leven en 40 jaar in gevangenschap.