Europese vijverschildpad, discrete en schuwe zoetwaterschildpad

Deze kleine schildpad met een afgeplat schild houdt van rust. Bij de minste verstoring duikt hij in zijn zoete water. Zoom in op de Europese vijverschildpad, een schuw reptiel dat vaak onopgemerkt blijft.

Identiteitskaart van de Europese moerasschildpad

Europese moerasschildpad (Emys orbicularis) is een zoetwaterschildpad die behoort tot de orde Chelonia en familie Emydidae. Bij deze soort is seksueel dimorfisme uitgesproken. Het vrouwtje kan tot 20 cm meten en 1,3 kg wegen wanneer het mannetje een grootte van 16 cm weergeeft voor een gewicht van 600 g.

Beschrijving van de Europese vijverschildpad

De schildpad is te herkennen aan zijn olijfgroene tot zwarte schild met een glad en licht gewelfd uiterlijk. De kop, nek, poten en staart zijn donker en bezaaid met gele vlekken en strepen, min of meer zichtbaar, afhankelijk van het individu. De ventrale zijde (plastron) is vaak gelig van toon, onderbroken door een paar zwarte patronen. De zwemvliezen hebben sterke klauwen die de beweging van de cheloniaan zowel in het water als op het land vergemakkelijken. Naast de grootte heeft seksueel dimorfisme bij de Europese vijverschildpad nog andere kenmerken:

• Het vrouwtje heeft een platte plastron (concaaf bij het mannetje);
• De ogen van het vrouwtje zijn geel (roodoranje voor het mannetje);
• De staart van het vrouwtje is langer en loopt taps toe met de cloaca – de natuurlijke opening van de geslachtsorganen en urinewegen – die zich direct boven het schild bevindt (de cloaca van het mannetje bevindt zich verder van de rand van het schild).

Verspreiding van de Europese moerasschildpad

Tot de 19e eeuw koloniseerde de Europese vijverschildpad uitgestrekte gebieden in Europa, Rusland, Klein-Azië en de Maghreb. Tegenwoordig bezet de afnemende bevolking kleinere gebieden. Zo is de soort in Europa bijna verdwenen uit Zwitserland, België en Nederland. In Frankrijk zijn er nog enkele uitbraken die vrij geïsoleerd van elkaar zijn en voornamelijk geconcentreerd zijn in:

• Het zuidwesten (kust van Charentais, regio Aquitaine, enz.);
• het zuidoosten (Rhône-Alpes in bepaalde delen van de Rhône-vallei, in de Camargue en zijn randen in de Bouches-du-Rhône of het Massif des Maures in de Var, enz.);
• Het centrum (Indre);
• Corsica.

Habitat van Europese vijverschildpadden

De Europese vijverschildpad leeft in wetlands met stilstaand water zoals vijvers, vijvers, verlaten grindgroeven, moerassen, moerassen, sloten, maar ook langzaam stromende waterwegen zoals kanalen en beekjes. Het reptiel heeft behoefte aan zonnebaden dat hem voorziet van vitamine D, essentieel voor de ontwikkeling van zijn skelet en zijn schild, en koestert zich op de oevers, de stammen van drijvende bomen en op de takken of wortels die uit het water komen. . De Europese vijverschildpad waardeert modderige bodems, modderige omgevingen en overvloedige waterplanten die hem van voedsel en beschutting voorzien.

Dieet van de Europese vijverschildpad

De Europese vijverschildpad is voornamelijk vleesetend en voedt zich voornamelijk met kleine ongewervelde dieren, wormen, weekdieren (slakken), Amfibieën (kikkervisjes), waterinsecten, schaaldieren, larven die hij uitspoelt in de vegetatie of rietvelden. Het verbruikt af en toe kuikens en kleine zoogdieren zoals veldmuizen en woelmuizen. Opportunistisch, het is gedeeltelijk aaseter met een voorkeur voor dode vissen. Het dier neemt dus deel aan de schoonmaak en het ecologische evenwicht van wetlands. Naarmate hij ouder wordt, consumeert de Europese vijverschildpad steeds meer planten.

Gedrag van Europese vijverschildpadden

Dit discrete en schuwe dier geeft de voorkeur aan omgevingen waar menselijke verstoring laag is en waar de vegetatie hem beschermt tegen terrestrische roofdieren. Met een zeer angstig temperament duikt de Europese vijverschildpad bij het minste geluid in het water. Ze maakt zichzelf dus moeilijk waar te nemen, tenzij je bent uitgerust met een verrekijker en veel geduld terwijl je wacht tot ze gaat zonnebaden, de enige keer dat ze zichzelf blootgeeft. Van maart tot september is de schildpad actief vanaf de eerste zonnige dagen, terwijl hij zich in de winter verschuilt in de modder, onder een boomstronk of onder een tapijt van bladeren om zijn lichaam op een constante temperatuur te houden. Gedurende deze periode hebben de vijverschildpadden de neiging om zich op dezelfde plek te verzamelen, hun activiteit vertraagt ​​en hun bijna onbestaande bewegingen zijn bedoeld om energieverliezen te beperken.

Voortplanting bij de Europese vijverschildpad

De paartijd begint in maart – als ze uit de winterslaap komen – en de paring vindt plaats in het water tussen april en mei. Namelijk dat het vrouwtje tijdens de broedperiode met meerdere mannetjes kan paren. Na een draagtijd van ongeveer 2 maanden gaat de schildpad naar de kust om de ideale legplaats te kiezen: een plaats van losse grond, goed blootgesteld aan de zon en niet onderhevig aan overstromingen. Ze graaft dan een kuil, legt er voorzichtig 4 tot 12 eieren in en sluit het vervolgens af.

Geboorte van Europese vijverschildpadden

Het uitkomen vindt plaats aan het einde van de zomer, meestal in september. Kleine, pasgeboren baby’s zijn gemiddeld 25 mm lang, wegen 3,5 g en hun zachte omhulsel maakt ze erg kwetsbaar. Het geslacht van de Europese vijverschildpad wordt bepaald door de hitte van het nest tijdens de incubatie (thermosensitiviteit): een temperatuur onder de 28°C produceert een mannetje en een vrouwtje wanneer de temperatuur hoger is dan 28°C. De schildpad bereikt zijn geslachtsrijpheid vanaf 6 of 7 jaar voor het mannetje en tussen 7 en 8 jaar voor het vrouwtje.

Bedreigingen voor de Europese vijverschildpad

Behalve de otter en bepaalde roofvogels kent de schildpad in het volwassen stadium weinig vijanden. Omgekeerd vallen de eieren en juvenielen ten prooi aan vele roofdieren: vossen, kraaiachtigen (eksters, kraaien), reigers, bunzingen, wezels, egels, ratten, wilde zwijnen, enz. De populatie Europese vijverschildpadden vertoont een sterke achteruitgang over haar hele verspreidingsgebied . De achteruitgang wordt voornamelijk veroorzaakt door:

• De degradatie en vernietiging van wetlands (indamming, verstedelijking, vervuiling, enz.);
• Predatie van eieren en juvenielen;
• Wegverkeer (knellen);
• Hengelen (inslikken van haken);
• Monsters van individuen (wanneer wandelaars het mee naar huis nemen);
• De introductie van exotische soorten invasieve aankomsten (concurrentie van de Florida-schildpad).

Europese moerasschildpad: staat van instandhouding

De Internationale Unie voor het behoud van de natuur (IUCN) heeft de Europese moerasschildpad als bijna bedreigd op de rode lijst van bedreigde diersoorten geplaatst. Het reptiel wordt in Europa strikt beschermd door de Conventie van Bern en in Frankrijk door een ministerieel besluit van 19 november 2007. Als zodanig is het verboden erop te jagen of het uit zijn natuurlijke omgeving te verwijderen. De schildpad maakt aanzienlijke bewegingen op het land, vooral tijdens het broedseizoen. Het naar huis brengen in de overtuiging dat het het redt, is een ernstige vergissing, omdat dit gedrag het dier dreigt te verdoemen. De gemiddelde levensduur van de Europese vijverschildpad is 50 jaar, vaak meer.