Een walvis kan een mens inslikken: waar of niet waar?

Er wordt al heel lang op walvissen gejaagd omdat ze voor veel bevolkingsgroepen een aanzienlijke voedselbron waren. Maar deze jacht was niet zonder gevaar. Omdat onwetendheid de bron van fantasieën is, is de walvis lange tijd het voorwerp geweest van populair bijgeloof waarin de walvisachtige vaak wordt afgeschilderd als een boosaardig dier, dat bovendien verraderlijk is en er plezier in schept zeevaarders te misleiden om ze te verdrinken of te verslinden. Hoewel walvissen nog lang niet al hun mysteries hebben onthuld, weten we tegenwoordig meer en kunnen we gerust stellen dat een walvis een mens niet kan inslikken.

De zaak Pinokkio

Als je de in 1940 uitgebrachte tekenfilm van Walt Disney hebt gezien, geïnspireerd op de beroemde roman van Carlo Collodi uit 1881, ben je ervan overtuigd dat de marionettenheld van het verhaal in de buik van een walvis verbleef. Dit is ook de aflevering waarin de held zijn moed kan tonen en kan bewijzen dat hij het waard is mens te worden.

Meer precies, het is in de buik van de walvis dat Pinocchio Geppetto vindt, zijn schepper. Verre van verteerd te worden, maar eerder een gevangene, om uit het lichaam van de walvisachtige te komen, heeft Pinocchio het idee om hout te verbranden om het dier, Monstro genaamd, te dwingen ze af te wijzen. Dit is wat er gebeurt, maar de walvis wordt alleen maar woedender en begint hen dan te achtervolgen om hun vlot te vernietigen. De pop weigert Geppetto, die niet kan zwemmen, in de steek te laten en het is alleen dankzij een gigantische golf veroorzaakt door de walvisachtige dat ze erin slagen de kust te bereiken. Helaas, als Geppetto het overleeft, ontsnapt Pinocchio niet. En er is tussenkomst van de fee nodig om haar leven en een menselijk lichaam te herstellen. Je moet weten dat deze scène het resultaat is van een afstand genomen door Walt Disney met het originele werk, want in het boek van Collodi is het een witte haai, gepresenteerd als “de Attila van vissen en vissers”, die de pop inslikt.

Deze filmische scène werd voorafgegaan door een andere scène die de walvis in een al even gruwelijk daglicht stelt. In 1938, op Walvisjagers, een tekenfilm ook geproduceerd door Walt Disney, die iets meer dan 7 minuten duurt, met Mickey, Donald en Goofy, een walvis slikt Goofy in. Hij zal de walvisachtigen ook boos maken door een lont aan te steken.

Deze twee cartoons zijn eigenlijk vormen van erfenis van oude verhalen en overtuigingen die tot ons zijn gekomen waar de walvis zelden in een goed daglicht wordt gesteld. Zijn deze verhalen gebaseerd op waarheid? Kan een walvis een mens inslikken?

Wat eet een walvis?

De term walvisachtigen komt van een Grieks woord dat “zeemonster” betekent. Walvisachtigen omvatten walvissen, gewone vinvissen, dolfijnen en bruinvissen. Binnen de familie onderscheiden wetenschappers odontocetes van mysticetes. Hun verschil is essentieel en beïnvloedt de manier waarop ze zich voeden. De mond van de eerste is bekleed met tanden, terwijl die van de tweede is afgesloten met baleinen.

Tandwalvissen zijn onderverdeeld in 70 verschillende soorten, terwijl baleinwalvissen slechts zijn onderverdeeld in 13 soorten baleinwalvissen. Het voedsel van deze laatste is beperkt omdat ze zich alleen voeden met kleine deeltjes die in het water aanwezig zijn, gefilterd door de baleinen, zoals garnalen en plankton. Voor tandwalvissen is de voedselkeuze ruimer: prooi varieert in grootte, levensstijl, locatie, … Daarom zijn tandwalvissen uiteindelijk zeer divers. Er zijn dan twee manieren om erin te eten:

• Er zijn er die enorme hoeveelheden water overspoelen en prooien als ze naar de oppervlakte komen. Ze lozen dan even grote hoeveelheden water. Deze walvissen zijn uitgerust met halsgroeven waardoor hun mond zeer wijd open kan. Men kan zich voorstellen hoe afschuwelijk dit schouwspel kan zijn voor ieder mens die leeft in een wetenschappelijke context die minder ontwikkeld is dan die we vandaag kennen.
• Sommige walvissen zuigen hun prooi via de ene kant van hun bek naar binnen en stoten water en afval uit de andere kant.

Hoe zit het met de eersten, degenen die hun mond wijd open doen? Zouden ze een man kunnen inslikken?

Kan een walvis een mens inslikken?

Als een walvis een mens in zijn mond kan opnemen, zal hij hem niet kunnen doorslikken en zal hij nooit de buik van de walvis bereiken. Het bewijs werd geleverd in juni 2021. Het verhaal gaat over een kreeftenvisser die een paar seconden in de bek van een bultrugwalvis verbleef, terwijl hij voor de kust van Cape Cod, Massachusetts (VERENIGDE STATEN) zat. Volgens hem zou hij ongeveer 30 seconden hebben geworsteld voordat hij werd uitgespuugd. Dit is inderdaad geloofwaardig. De mond van een bultrugwalvis kan 3 meter lang worden, wat meer dan genoeg is om een ​​mens te bevatten. Maar tegenwoordig zijn wetenschappers categorisch: het is onmogelijk dat het verder gaat en dat een walvis het daadwerkelijk inslikt. De keel van deze walvis is inderdaad niet groter dan een menselijke vuist en kan slechts tot 38 cm wijder worden. Daarom spuugde de walvis het uit, zeker niet omdat hij het vrijwillig had ingeslikt.

Dit soort ongelukken komt zelden voor, maar komt wel eens voor. In 2020 overspoelde een bultrug kajakkers in Californië, en in 2019 vonden soortgelijke gebeurtenissen plaats in de haven van Port Elizabeth in Zuid-Afrika.

Van alle walvisachtigen is er maar één die een mens zou kunnen inslikken omdat zijn keel daarvoor wijd genoeg is: het is de potvis (Physeter macrocephalus Of P. catodon). Een mannelijke potvis kan meer dan 20 meter lang worden, wat de soort tot het grootste roofdier ter wereld maakt, alleen al met een kop van meer dan 7 meter. Het voedsel bestaat voornamelijk uit inktvis, octopus, visachtige roggen of zelfs zeehonden, afhankelijk van de geografische locatie, ook dankzij een grote slokdarm. Er zijn inderdaad kolossale inktvissen van 14 m lang ontdekt in de maag van een potvis.

Dit dier staat bekend om zijn prestaties bij apneu (tot 2 uur), waardoor het tot een diepte van 2000 meter kan komen. Van de 18e tot de 20e eeuw werd er veel op het dier gejaagd door de mens omdat de industrie van spermaceti, potvisolie, maar ook ambergrijs (stof die door het spijsverteringsstelsel wordt afgescheiden voor het maken van parfums) en ivoor (tanden) vruchtbaar was . Men kan zich gemakkelijk voorstellen dat de potvis, gezien zijn grootte, een goede weerstand zou kunnen bieden en zich effectief zou kunnen verdedigen tegen de walvisvaarders. Een beroemd voorbeeld is dat van een potvis die in 1820 een Amerikaanse walvisvaarder wist te zinken.

Een potvis zou dus een mens kunnen inslikken, maar uiteindelijk is de kans dat dit het geval is klein, omdat deze twee zoogdieren van nature niet naar dezelfde plaatsen op de planeet komen. Een potvis leeft voornamelijk op volle zee, op diepten die niet gemakkelijk toegankelijk zijn voor mensen.