Een Hond Hebben: Wat Betekent Deze Uitdrukking?

‘Een hond hebben’ is een van de zeldzame uitdrukkingen die het woord ‘hond’ op een vleiende manier oproept. In dit artikel zullen we alles leren over deze idiotie die in de 19e eeuw verscheen: de betekenis, het ontstaan, de evolutie ervan. We zullen ook zien waarom de meeste uitdrukkingen die naar hoektanden verwijzen een pejoratieve connotatie hebben: “hondenpijn”, “hondentijd” of zelfs “hondenleven” zijn enkele voorbeelden. “Een hond hebben”: het ontcijferen van een uitdrukking met een enigszins schurkachtige oorsprong.

Wat betekent de uitdrukking ‘een hond hebben’?

“Avoir du chien” is een Franse uitdrukking uit de omgangstaal en betekent verleidelijk en aantrekkelijk zijn. Merk op dat de zinsnede het vaakst over een vrouw wordt gebruikt. Om preciezer te zijn: ‘een hond hebben’ is niet beperkt tot fysieke schoonheid. Voor Franstalige specialisten moet je een bepaalde klasse en uitstraling aan de dag leggen. Iemand die een hond heeft, heeft een prettige lichaamsbouw, gecombineerd met ‘iets extra’s’ dat de aandacht van anderen trekt. Aan de mooie trekken van een gezicht moet een elegante uitstraling worden toegevoegd, een charismatische persoonlijkheid die de persoon een onweerstaanbare charme geeft. Hier zijn twee voorbeelden van het gebruik van de uitdrukking:

‘Maar je kunt me vertellen wat je wilt. Ik denk dat ze een hond had, Valérie, die deze kleine touwdanseres of leeuwentemmer niet had.’ (Catherine Colomb, De tijd van de engelen, hoofden of gezichten, 1962);
“Ik heb haar een keer gezien. Donkerharig, mooi, en beter nog dan mooi: ze ziet er goed uit.” (Marguerite Yourcenar, Archief du Nord, 1977).

Lees verder: Top 13 berghondenrassen gevormd door hoogte en houding

Waar komt de uitdrukking ‘een hond hebben’ vandaan?

Voordat de uitdrukking ‘een hond hebben’ verscheen, werd in de 15e eeuw het woord ‘hond’ als bijvoeglijk naamwoord gebruikt, in de figuurlijke zin van ‘schurk’. De analogie komt van het Italiaanse “canaglia”, wat “troep honden” betekent, zelf afgeleid van het Latijnse “canis” (hond). Namelijk dat “canaille” de oude Franse term “chienaille” verving, waarvan het voorkomen in de 12e eeuw wordt bevestigd. Het beeld van de hond dat wordt gebruikt om het ondeugende karakter van een persoon op te roepen, vinden we in een gedicht van Jean-Joseph Vadé (1720-1757): “Je dacht dat ik zo aardig was met mijn kleine hondenuiterlijk”. Het citaat komt uit de werken van Poissards, een literair genre uitgevonden door de Franse toneelschrijver en gebaseerd op de taal van de haringmannen van de Halles de Paris.

Betekent het hebben van een hond dat je zink hebt?

We moesten wachten tot het einde van de 19e eeuw voordat het idee van verleiding en enigszins schurkachtige charme aan onze expressie werd toegevoegd. “Zodra een vrouw in Parijs zegt dat ze mooi is, dat ze chic is, zink of een hond, gelooft iedereen haar woord en barst in vlammen uit” schreef Prosper Mérimée in 1870 in zijn Brieven aan Madame van Beaulaincourt. Wat Lucien Rigaud betreft, hij geeft de uitdrukking ‘zink hebben’ de volgende definitie: ‘Het betekent evenwicht hebben, elegantie hebben, het is een hond hebben tot een graad meer.’ (Woordenboek van het Parijse jargon, 1878). Ten slotte, voor Charles Virmaître, auteur van de Fin-de-siecle Dictionary of Slang (1894), “zeggen we niet langer chic, zo lijkt het. Het is rococo. Het is burgerlijk. En als een vrouw stijl en elegantie heeft, zeggen we dat ze zink heeft.”

Lees verder: Hoe om te gaan met een hond die te beschermend is tegenover zijn baasje?

Heeft de uitdrukking ‘een hond hebben’ andere betekenissen?

Tegen het einde van de 19e eeuw werd de uitdrukking ‘een hond hebben’ ook in een iets andere betekenis gebruikt dan de betekenis die we vandaag de dag kennen. Dus :

De broers Edmond en Jules de Goncourt gebruiken het woord ‘hond’ om het charisma, de aanwezigheid van een individu op te roepen, zonder notie van schoonheid of verleiding: “We wilden een legendarische Murger maken (…) We spraken niet alleen over zijn talent, maar ook van zijn deugden, van zijn hart, van zijn hond…” (Journal, 1863);
In zijn roman Nana, gepubliceerd in 1880, gebruikt Émile Zola de formule ‘een hond hebben’ in de zin van ‘een briljant talent demonstreren’, wanneer hij over een kunstenaar spreekt;
Ten slotte betekent ‘avoir du chien’ in de Dictionary of Argot-French & French-Argot (1896) van Georges Delesalle ‘het heilige vuur hebben, van originaliteit’. Volgens dezelfde auteur is “een hond in de maag hebben” “moedig zijn tot op het punt van durf”.

Kan iets “hondachtig” zijn?

Zoals we hierboven zagen, wordt de uitdrukking ‘een hond hebben’ meestal gebruikt om iemand te beschrijven die verleidt met zijn bijzondere en ondefinieerbare charme. Hoewel marginaal, kan het gebruik ervan ook worden gebruikt om iets te beschrijven, zoals Léon-Paul Fargue ons laat zien in zijn roman Le Piéton de Paris (1939): “Het is ook de nachtkapel die ik het beste ken (…) Het heeft meer hond, meer ziel en meer resonantie.” In 1969 leende singer-songwriter Léo Ferré ook de uitdrukking in zijn beroemde lied “C’est extra”: “Een leren jurk als een spindel/Wat zou een hond zijn geweest zonder het expres te doen/En van binnen als een zeeman/A meisje dat een Engels deuntje zwaait”.

Lees verder: Hoe rouw je na de dood van je hond?

“Een hond hebben”: een uitdrukking die tegen de stroom in gaat?

Van alle idiotieën die de hond metaforiseren, is ‘het hebben van een hond’ een uitzondering omdat het een positieve connotatie heeft. De kwalificatie ‘hond’ wordt doorgaans gebruikt om een persoon of situatie op een vernederende manier te beschrijven, zoals blijkt uit de volgende uitdrukkingen: ‘hondshumeur’, ‘hondspijn’, ‘hondenleven’ en ‘hondentijd’. “. Het negatieve beeld dat aan het dier wordt toegeschreven, dateert uit de oudheid. De minachting die tegen hem wordt geuit, wordt al rond 80 na Christus weerspiegeld in het Evangelie volgens Matteüs: “Geef geen heilige dingen aan honden”, zei Jezus. In de middeleeuwen wekte de hond niet meer sympathie op. De hond voedde zich met het afval dat op straat lag en werd gezien als een vies en onrein wezen. Andere uitingen weerspiegelen het gebrek aan aandacht dat hij ontving, zoals ‘iemand als een hond behandelen’, ‘een hond zijn met iemand’ of zelfs ‘niet braaf zijn om voor de honden te gooien’. In deze stroom van denigrerende uitdrukkingen valt het ‘hebben van een hond’ op en helpt het het imago van ons goede oude hondje te herstellen.