Dwergvleermuis, kleine vleermuis van onze contreien

De gewone dwergvleermuis is zeer wijdverbreid in Frankrijk en leeft graag in de buurt van menselijke woningen waar de vleermuis de spleten van muren, zolders of schuren binnensluipt. Zoom in op de kleinste soort in Europa.

Identiteitskaart van de dwergvleermuis

De dwergvleermuis (Pipistrellus pipistrellus) is een vliegend zoogdier dat behoort tot de orde Chiroptera en de familie Vespertilionidae. Met een grootte van 3 tot 5 cm – plus een staart van 2 tot 3 cm – een spanwijdte van 18 tot 25 cm en een gewicht tussen 3 en 8 g, is het de kleinste van de Europese vleermuizen.

De gewone, rode en zwarte dwergvleermuis

De gewone dwergvleermuis heeft een gedrongen lichaam bedekt met een oranjebruine tot donkerbruine vacht op de rug en geelbruin tot grijsachtig op de buik. Haarloos, zijn poten en staart zijn verbonden door een huidmembraan genaamd het patagium. Zijn kleine, smalle vleugels zijn gevormd om zigzaggend en laag tussen de bladeren van bomen te vliegen. De korte, driehoekige oren van zwartbruine kleur bedekken, net als zijn gezicht, een uitsteeksel van de gehooropening (tragus) dat licht naar binnen is gebogen en aan het uiteinde is afgerond. Juvenielen hebben over het algemeen een donkerdere tint.

De dwergvleermuis, Europese vleermuis

De vleermuis komt in heel Europa voor (tot in de Kaukasus), ook in Frankrijk, waar hij wijdverspreid is. De soort is antropofiel, dat wil zeggen dat hij leeft in een omgeving die door mensen wordt bewoond. Dit is de reden waarom hij vaak dorpen en steden bezet waar hij jaagt in parken, tuinen, bossen en wouden. De dwergvleermuis zoekt zijn toevlucht in allerlei tegen daglicht beschutte verblijven: spleten in muren, zolders, schuren, grotten, rotsspleten of boomholten. De vleermuis evolueert tot 2.000 m hoogte.

De gewone dwergvleermuis, dol op Insecten

De dwergvleermuis is een overwegend insectenetend vleesetend zoogdier. Het voedt zich met kleine Lepidoptera (vlinders), muggen, sprinkhanen, vliegen. De vleermuis jaagt ’s nachts, op plaatsen waar de meeste prooien geconcentreerd zijn: vijvers, vijvers, bosranden, kreupelhout, landbouwgebieden, gebieden verlicht door lantaarnpalen… Het dier vangt zijn voedsel tijdens de vlucht en kan tot 500 insecten per nacht inslikken .

De echografie van de dwergvleermuis

De vleermuis beweegt en jaagt in totale duisternis door middel van echolocatie (of echolocatie): hij lokaliseert insecten dankzij de hoogfrequente impulsen (echografie) die hij door zijn neus of mond uitzendt en die terugkeren naar zijn oren. Naast het lokaliseren van zijn prooi, stelt dit volgsysteem hem in staat om zijn omgeving en de obstakels (muren, bomen) langs zijn pad nauwkeurig in kaart te brengen, afhankelijk van het aantal, de intensiteit en de snelheid van de waargenomen echo’s.

De winterslaap van de dwergvleermuis

De gewone dwergvleermuis is een zeer sociaal dier en leeft in groepen van enkele tientallen tot enkele honderden individuen, vooral tijdens het broedseizoen. Na van ’s avonds tot’ s ochtends te hebben gejaagd, rust de vleermuis overdag in de duisternis van zijn slaapplaats. Het zoogdier is een groot deel van het jaar sedentair, maar van half november tot maart trekken Noord-Europese populaties naar het zuiden om te overwinteren in kolonies. Als de temperatuur daalt, raakt de dwergvleermuis op een donkere, rustige plek in lethargie. Ze blijft stil, wordt soms wakker om te drinken, en gebruikt haar vetreserves om het koude seizoen te doorstaan.

Dwergvleermuis: vertraagde bevruchting

Tijdens het paarseizoen patrouilleren de mannetjes in de broedgebieden, waarbij ze hoge tonen uitzenden en een muskusachtige geur verspreiden. Een polygaam dier, het mannetje kan een harem van tien vrouwtjes in zijn slaapplaats vormen en bevruchten. In de nazomer, als de paring eenmaal voltooid is, blijft het sperma tijdens de winterslaap in leven in de baarmoeder van het vrouwtje. Het is bij de terugkeer van de lente dat de bevruchting plaatsvindt bij vrouwtjes die zich vervolgens verzamelen in kraamverblijven. Hier werpen ze van half juni tot begin juli 1 of 2 jongen die naakt en blind geboren worden. De jongen kunnen na 3 tot 4 weken vliegen. De gewone dwergvleermuis bereikt geslachtsrijpheid rond 1 tot 2 jaar.

De dwergvleermuis, een uitgelezen prooi

De kleine vleermuis heeft veel roofdieren waaronder de rode vos, wezel, wezel, bunzing, hermelijn, kat, dag- en nachtroofvogels: buizerd, valken (slechtvalk en torenvalk), zwarte wouwen, sperwers, uilen (oehoe, lange- ooruil), uilen (bosuil, steenuil) en bepaalde slangen. Andere gevaren bedreigen het vliegende zoogdier, zoals botsingen op de weg, windturbines, de vernietiging of verstoring van zijn slaapplaatsen, koude periodes of het gebruik van fytosanitaire producten die insecten, zijn belangrijkste voedselbron, elimineren.

De beschermde vleermuis in Frankrijk

Ondanks een afnemende populatie wordt de soort door de International Union for Conservation of Nature (IUCN) geclassificeerd als “minst zorgwekkend” omdat de aantallen relatief overvloedig zijn op het hele Europese continent. De dwergvleermuis wordt in Frankrijk beschermd sinds een decreet uit 1981 dat jagen, vangen, storen of aantasten van zijn omgeving verbiedt. Een decreet uit 2007 beschermt de 33 soorten vleermuizen die op het grondgebied aanwezig zijn en verbiedt de vernietiging, wijziging of aantasting van de broedplaatsen en rustplaatsen van deze dieren. De levensverwachting van de gewone dwergvleermuis is 12 jaar in het wild.