Dracula-mier, kannibalistisch, bloedzuigend, in staat om razendsnel te bijten!

Als er in 2023 16.600 soorten mieren wetenschappelijk zijn geïdentificeerd, schatten onderzoekers dat er waarschijnlijk nog veel meer te ontdekken zijn. Al deze soorten bieden ons een prachtig panorama van variaties. Onder hen vallen sommigen op door hun gedrag dat vreemd is voor een mens, of zelfs ronduit beangstigend. Adetomyrma venatrix is er één van. Als de Latijnse naam je niets zegt, dan is het de bijnaam mier Dracula zal u meer aanspreken… Het is inderdaad een van die natuurlijke curiosa die liefhebbers van entomologie en biologen boeit. Oorspronkelijk afkomstig uit Madagaskar, combineert het unieke eigenschappen. Dit artikel nodigt je daarom uit om dit verbazingwekkende insect eens nader te bekijken.

Madagaskar, een laboratorium van evolutie

Adetomyrma venatrix is een soort die endemisch is voor Madagaskar, een eiland dat vaak het “laboratorium van de evolutie” wordt genoemd. Madagaskar is al miljoenen jaren geïsoleerd van het Afrikaanse continent en herbergt een uitzonderlijke biodiversiteit, met een groot aantal soorten die nergens anders ter wereld voorkomen. Het is in deze context dat Adetomyrma venatrix heeft opmerkelijke gedrags- en fysiologische kenmerken ontwikkeld.

Deze mier leeft ten zuidwesten van Antananarivo, de hoofdstad van het eiland, en nergens anders. Hij leeft voornamelijk in de bosgronden van het eiland, waar hij ondergrondse kolonies bouwt. Tropische regenwouden bieden een omgeving die rijk is aan micro-organismen en andere voedselbronnen, maar vertegenwoordigen ook een plaats van hevige concurrentie. We kunnen aannemen dat deze context de evolutie van extreem gedrag bevorderde, zoals waargenomen bij de Dracula-mier.

Dracula-mieren eten

Wat onderscheidt Adetomyrma venatrix van andere soorten mieren is zijn manier van voeden. En je kunt aan de hand van zijn bijnaam raden wat de basis van zijn voedsel is… De werkers van deze soort beoefenen hemolymfofagie, een gedrag dat bestaat uit het consumeren van de hemolymfe (vitale vloeistof van insecten, gelijk aan ons bloed) uit hun larven.

Maar in tegenstelling tot de vampieren uit onze mythologie laten Dracula-mieren hun prooi niet van leven naar dood overgaan. Met hun kaken doorboren ze voorzichtig de cuticula van de larven, waardoor een kleine opening ontstaat waardoor ze de hemolymfe naar binnen zuigen. Werknemers gedragen zich zo omdat ze simpelweg niet in staat zijn hun voedsel te verteren.

De larven overleven dus deze nauwkeurig uitgevoerde punctie. Er moet echter worden erkend dat het lichaam door deze operatie wordt verzwakt en dat hun gezondheid niettemin in gevaar komt als de arbeiders te talrijk of te hebzuchtig worden. Dit systeem biedt een evolutionair voordeel: het stelt werknemers in staat snel toegang te krijgen tot een bron van voedingsstoffen wanneer de externe hulpbronnen beperkt zijn.

Kannibalisme bij de Dracula-mier

De Dracula-mier beperkt zich niet tot deze delicate operaties. Als de voedselbronnen schaars zijn, aarzelen de arbeiders niet om de larven of eieren die in de kolonie aanwezig zijn, te verslinden. Dit is wat wij niets meer en niets minder noemen dan kannibalisme, de handeling waarbij wezens van de eigen soort worden opgegeten. Deze strategie heeft zijn reden: ze maakt het mogelijk om de beschikbare hulpbronnen te hergebruiken om de overgebleven individuen te ondersteunen, in het bijzonder de koningin, wier overleving van fundamenteel belang is voor de duurzaamheid van de kolonie.

Een supersnelle en krachtige hap

Het lijkt erop dat de Dracula-mier nog een ander kenmerk heeft: hij bijt snel. Uit onderzoek is gebleken dat hij zijn onderkaken sluit, vooral omdat ze lang zijn, de vorm hebben van spatels en in staat zijn om in een fractie van een seconde in elkaar te passen, 5.000 keer sneller dan het ritme van een klok, om precies te zijn prestaties die hem qua beweging tot de snelste landdieren zouden kunnen maken. De onderkaken vanAdetomyrma venatrix
werken als een veermechanisme. Voordat de mier gaat bijten, slaat hij energie op in zijn onderkaakspieren, die hij plotseling vrijgeeft, waardoor zijn onderkaken dichtritsen. Met andere woorden, deze onderkaakbeweging vindt plaats met een snelheid van 90 meter per seconde.

En terwijl wetenschappers zich afvragen welk doel dit mogelijk zou kunnen dienen, met andere woorden wat deze soort bezielde om zo’n vermogen te ontwikkelen, kon het antwoord worden gevonden in zijn favoriete gerecht: de duizendpoot. Dit dier is echter zelf in staat gif te produceren. De Dracula-mieren zouden daarom geen andere keuze hebben gehad dan deze snelheid te ontwikkelen om ervoor te zorgen dat ze hun prooi onder controle hielden voordat deze zichzelf kon verdedigen.

Sociale organisatie en hiërarchie

Zoals alle mieren, Adetomyrma venatrix leeft in een samenleving die is georganiseerd volgens een strikte hiërarchische structuur. De kolonie wordt geleid door een koningin wiens voornaamste rol het leggen van eieren is. Werknemers daarentegen voeren een verscheidenheid aan taken uit, waaronder foerageren, zorgen voor larven en het verdedigen van het nest.

Maar ook hier valt de Dracula-mier op omdat we geen goed gedefinieerde morfologische kasten onder de arbeiders waarnemen. In tegenstelling tot andere soorten mieren waar sommige arbeiders gespecialiseerd zijn in jacht of verdediging, zijn arbeiders Adetomyrma venatrix
zijn veelzijdig en bovenal kunnen ze, merkwaardig genoeg, de status van koningin bereiken. Het uiterlijk van de koningin zelf is variabel en onderscheidt zich niet noodzakelijkerwijs van de rest van de kolonie. Zijn vleugels kunnen kort zijn of niet bestaan, en zijn omvang is vaak kleiner dan die van arbeiders. Genoeg om het moeilijk te maken voor onderzoekers die, zo lijkt het, nog niet aan het einde van hun ontdekkingen zijn.

Maar zelfs als we het aantal van deze mieren niet kunnen schatten, suggereert het simpele feit dat ze slechts in een zeer beperkt gebied voorkomen dat veranderingen in het milieu en het klimaat hun bestaan ​​kunnen beïnvloeden. Daarom is het geclassificeerd als ernstig bedreigd.

Door Laetitia Cochet – Gepubliceerd op 18-12-2024 Fourmi