De zwarte mamba, de meest giftige slang?

Inheems in Afrika, wordt de zwarte mamba beschouwd als de meest giftige slang ter wereld. Groot, snel op het land en een bekwame boomklimmer, het reptiel heeft geen gebrek aan troeven om zichzelf op te dringen in de savanne. Ontmoeting met een meedogenloos roofdier.

Identificatie van de zwarte mamba

De zwarte mamba (Dendroaspis polylepis) behoort tot de Elapidae-familie die de gevaarlijkste slangen ter wereld omvat, zoals de cobra, de woestijntaipan of de bongare. Deze giftige slang is een van de grootste en meest voorkomende in Afrika. De huid kan variëren van olijfgrijs tot metaalbruin, maar is zelden zwart. De mamba dankt zijn naam aan de binnenkant van zijn mondholte, het enige deel van zijn lichaam dat een zwartachtige tint vertoont. De buik is meestal lichter dan de rug, grijsachtig wit of geelachtig. De Afrikaanse slang heeft een slank lichaam, een langwerpige kop, grote donkere ogen met een ronde pupil. De grootte varieert van 2,50 tot 4 m lang met onderwerpen die soms 4,30 m bereiken. Een persoon weegt ongeveer 1,5 kg.

De zwarte mamba, een territoriale soort

Deze dagactieve slang evolueert met verbazingwekkende behendigheid, zowel op het land als in de bomen waar hij klimt om zijn prooi te bereiken voordat hij terugkeert naar zijn hol. De zwarte mamba leeft voornamelijk op de grond waar hij ongelooflijk comfortabel is: het reptiel wordt inderdaad beschouwd als de snelst bekende slangensoort ter wereld. Zijn kruissnelheid ligt rond de 12 km/u, maar wanneer hij zich bedreigd voelt of zijn hol in gevaar ziet, heeft hij een officiële topsnelheid van 23 km/u. Huisgenoot, de zwarte mamba brengt zijn dagen door met het zoeken naar voedsel of vrouwtjes en keert dan steevast terug naar zijn hol. Deze sedentaire slang houdt ervan zich op een zeer afgebakend territorium te bevinden, dat hij indien nodig vurig en agressief verdedigt.

De zwarte mamba in de holtes en holtes

Het verspreidingsgebied van de zwarte mamba omvat equatoriale bossen verspreid over de zuidelijke helft van Afrika, met name het zuidoosten van het continent. In staat zich aan te passen aan verschillende klimaatzones, bezoekt de slang struiken, savannes, halfdroge woestijnen, rotsachtige omgevingen. Als het reptiel de kruidachtige vegetatie en de struiken waardeert, bezoekt het zelden de plaatsen die hoger zijn dan 1000 m. Deze grote solitair nestelt zich vaak in boomholten en rotsholten. De ontwikkeling van de landbouw heeft geleid tot een achteruitgang van zijn leefgebied, het is niet ongebruikelijk om de zwarte mamba tegen te komen in gecultiveerde velden, met name rietplantages.

De zwarte mamba jaagt met opgeheven hoofd

De zwarte mamba voedt zich voornamelijk met kleine zoogdieren, hagedissen, klipdassen, eekhoorns en andere knaagdieren. De Afrikaanse slang eet ook kleine vogels, hun eieren of hun kuikens die hij vangt door vakkundig in bomen te klimmen. Om te jagen, beoefent het roofdier de hinderlaagmethode: het heft zijn kop heel hoog op om de omtrek te observeren en blijft roerloos. Wanneer hij een prooi heeft gezien, bijt hij deze eenmaal met zijn hoektanden en trekt zich vervolgens terug om het neurotoxine in zijn gif de tijd te geven om op zijn slachtoffer in te werken. Ten slotte komt hij dichterbij en slikt het door. De vertering is erg snel (ongeveer een uur) voor een slang: zijn soortgenoten verteren hun voedsel over het algemeen tussen 8 en 10 uur.

Het gevreesde gif van de zwarte mamba

Het gif van de zwarte mamba wordt “dendrotoxine” genoemd, een neurotoxine dat voornamelijk op het zenuwstelsel inwerkt door verlamming van de ademhalingsspieren te veroorzaken. De Afrikaanse slang valt de mens zeer zelden aan en alleen als hij zich in gevaar voelt. De meeste beten vinden plaats wanneer een indringer zich tussen hem en zijn hol bevindt en hun dodelijkheid hangt af van verschillende factoren, zoals de hoeveelheid geïnjecteerd gif en de locatie van de beet. De zwarte mamba injecteert doorgaans 100-120 mg gif, in sommige gevallen tot 400 mg. Namelijk dat 10 tot 15 mg voldoende is om een ​​volwassen man te doden.

Black mamba: kleintjes al groot

De paartijd is in mei en juni. Tijdens het broedseizoen strijden de mannetjes tegen elkaar terwijl ze proberen zichzelf plat op de grond te krijgen. De vrijers gebruiken hun gif niet om te vechten: de verliezer buigt en verdwijnt in het niets. De winnaar paart dan met alle vrouwtjes in zijn territorium. Na een incubatietijd van 120 tot 130 dagen legt het eierleggende vrouwtje tussen de 12 en 17 eieren, goed beschut in een ondergrondse gang. De jongen – die groen van kleur worden geboren – zijn bij het uitkomen gemiddeld 50 cm groot en groeien zeer snel. Uitgerust met hun gif kunnen ze zichzelf voeden en snel onafhankelijk worden. Op de leeftijd van een jaar bereiken ze al een lengte van twee meter.

Wanneer de zwarte mamba sterker ontmoet dan hij

Hoewel voorzien van een zeer giftig gif, heeft het Afrikaanse reptiel ook zijn roofdieren. Wrattenzwijnen vallen alle slangen aan en de zwarte mamba is geen uitzondering op zijn jachtlijst. Het reptiel kan ook ten prooi vallen aan mangoesten of roofvogels zoals serpentaires. Het sterftecijfer is vooral hoog onder jonge vogels, die gemakkelijk worden aangevallen door grote vogels (roodsnavelneushoornvogel), door zijn soortgenoten (slang Gonionotophis capensis) of door vissen zoals reuzentandbaars. Staat van instandhouding door de Internationale Unie voor het behoud van de natuur (IUCN): minste zorg. De levensverwachting is 12 jaar.