De vrouwelijke haas, de hase, kan meerdere nesten levrauts tegelijk krijgen: waar of niet waar?

De dierenwereld is gevuld met mythen of valse overtuigingen, terwijl er evenveel ongelooflijke fenomenen worden onthuld. Onder de legendes die de ronde doen, vinden we die van de hase, het vrouwtje van de haas, die het vermogen zou hebben om meerdere nesten tegelijk te baren. Is deze bewering waar of niet waar? Ontdek het antwoord en onze uitleg in dit dossier.

Wie is de basis?

De hase is het vrouwtje van de Europese haas (Lepus europaeus), of bruine haas. Dit zoogdier behoort tot de orde van de lagomorfen en tot de familie van de leporidae, naast de verschillende soorten konijnen. Oorspronkelijk afkomstig uit continentaal Europa en Azië, is het nu aanwezig op alle continenten. Het wordt gevonden in een grote verscheidenheid aan open omgevingen: weiden (droog of nat), akkers, moerassen, weiden, heidevelden, kreupelhout, boomgaarden, steppen, open plekken, open bossen, enz. In wezen herbivoor, voedt het zich met kruidachtige planten, grassen, bessen, jonge scheuten, bloemknoppen, groenten of wortels, afhankelijk van zijn leefgebied en het huidige seizoen. Deze soort vertoont geen seksueel dimorfisme, de fysieke kenmerken worden gedeeld door mannetjes en vrouwtjes. Deze dieren zijn groter dan konijnen en hebben een slank silhouet, gebouwd om te racen, evenals slanke ledematen. Ze kunnen inderdaad rennen met een snelheid van 60 km/u (80 km/u op het hoogtepunt), en springen tot 2 meter hoog of 3 meter lang! Hun grootte strekt zich uit tussen 45 en 70 centimeter, terwijl hun gewicht varieert tussen 2,5 en 7 kilo, waarbij de basis iets lichter is. Hun rugvacht is bruin, met tinten fawn of rood, afhankelijk van het individu, en hun buik is roomwit. Ze zijn uiteindelijk te herkennen aan hun grote oren (9 tot 13 centimeter).

De voortplantingscyclus van haas en hase

De broedperiode van de Europese haas loopt over het algemeen van januari tot oktober, met een piek in het voorjaar (maart en april). Dit nachtelijke en nogal schuwe zoogdier verandert dan radicaal zijn gedrag. Het is daarom niet ongebruikelijk om hazen in de velden te zien die elkaar achtervolgen en met hun voorpoten slaan. Het is inderdaad een typisch baltsgedrag voorafgaand aan het paren, dat kan plaatsvinden tussen mannetjes om voor de hand liggende redenen van rivaliteit, of tussen mannetje en vrouwtje. De krolse hase probeert te paren met de meest duurzame mannetjes en lokt daarom verwoede achtervolgingen uit totdat ze haar doel bereikt. Het bronstige mannetje wil misschien ook paren met een niet-ontvankelijk vrouwtje, wat ook aanleiding geeft tot intersekse-gevechten. Dit fenomeen, boeklezen genoemd, blijft bijzonder typisch voor deze soort. Het gedrag van deze tochtige dieren heeft zelfs geleid tot een typisch Engelse uitdrukking, “crazy as a March haas” (gek als maartse haas), overgenomen door Lewis Carroll die zo een van de hoofdpersonen van zijn werk doopte Alice in Wonderland (1865).

Een zeldzaam fenomeen: superfoetatie

Zodra de paring is voltooid, duurt de draagtijd van de hase slechts 41 of 42 dagen. Opgemerkt moet echter worden dat deze soort de bijzonderheid heeft dat ze een vermogen tot superfoetatie vertoont, dwz de implantatie van een nieuwe zwangerschap in een baarmoeder waarin zich al een zwangerschap bevindt. Dit fenomeen, uiterst zeldzaam bij de mens (er zijn een tiental klinische gevallen gepubliceerd), komt vaker voor bij bepaalde zoogdieren, zoals de Europese das of de Amerikaanse nerts. Enkele dagen voor de bevalling kan de zwangere moeder dus opnieuw bevrucht worden voor de geboorte van de eerste jongen.

Ze draagt ​​daarom embryo’s en foetussen die klaar zijn om tegelijkertijd geboren te worden. De voortplantingssnelheid van de soort wordt dan enorm versneld, waarbij de meerderheid van de vrouwtjes tot vier of vijf nesten per jaar kan grootbrengen, elk bestaande uit gemiddeld één tot drie jonge hazen (zelfs als dit kan oplopen tot zes). ). De hase kan dan de nesten ketenen, die elkaar opvolgen of overlappen in de verkorte draagtijd.

Reeds in de oudheid riep Aristoteles dit eigenaardige fenomeen in de zijne op dierlijke geschiedenis, toen Herodotus de ongelooflijke vruchtbaarheid van dit dier benadrukte. Dit is een superkracht die specifiek is voor haas en hase, om het voortplantingssucces van de soort te vergroten. Het fenomeen werd verder onderzocht door Kathleen Röllig en een team van onderzoekers van het Leibniz Institute for Zoo and Wild Animal Research (Berlijn) in 2010. De onderzoekers volgden eerst een kolonie hazen die tot het stationsonderzoek behoorden gedurende vier broedseizoenen en observeerden hun gedrag en vervolgens hun hypothesen bevestigen met een echografisch onderzoek. Dit proces werd vervolgens herhaald op honderd hases die in vrijheid leefden. Dit is echter geen systematisch fenomeen, superfoetatie treft hier slechts de helft van de bestudeerde individuen.

Dit superfetatiegedrag blijft niettemin typerend voor deze soort en is waarschijnlijk het resultaat van een evolutionaire aanpassing aan de verschillende gevaren die het voortbestaan ​​van individuen bedreigen. Ze zijn inderdaad talrijk voor de Europese haas: ziekten, slecht weer, jacht, wegverkeer, landbouwwerkzaamheden… In de natuur zijn deze dieren met name de prooi van grote roofvogels, evenals bepaalde hondachtigen of katachtigen, waarvan de soort verschillen naargelang het geografische bewoningsgebied. We kunnen dus de vos, de wolf, de lynx, gedomesticeerde honden of katten, valken of zelfs de coyote noemen als natuurlijke vijanden van de bruine haas.

Het leven van de levrauts

Bij de geboorte hebben de kleintjes al een volle vacht, een correcte thermoregulatie en goed geopende oogjes. Ze kunnen hun ledematen ook heel snel gebruiken om zich te verplaatsen. De basis verzorgt ze één keer per dag, na zonsondergang, en komt alleen bij die gelegenheid in de buurt. De jongen worden dan met drie à vier weken gespeend en zijn volledig zelfstandig. Ze groeien ook erg snel, waardoor ze moeilijk te onderscheiden zijn van volwassenen. Er moet echter worden opgemerkt dat de sterfte onder jongeren extreem hoog blijft, voornamelijk als gevolg van ziekte. De helft van hen leeft vaak niet meer als de jacht in het najaar begint. Voor degenen die erin slagen te overleven, wordt geslachtsrijpheid verworven rond drie of vier maanden, waardoor de jongen zich aan het begin van het volgende jaar kunnen voortplanten.

De bruine haas, een algemene soort

Ondanks de verschillende bedreigingen die eraan hangen, blijft de Europese haas een relatief veel voorkomende soort in Frankrijk. De populatie varieert dan volgens de departementen, waarvan sommige regulerende maatregelen of herintroductieplannen voor de jacht hebben geïmplementeerd vanwege zijn status als wildsoort. Dit dier is momenteel door de IUCN (International Union for Conservation of Nature) opgenomen in de categorie “Minste zorg”, ook al is het raadzaam om alert te blijven op de curve van de achteruitgang van de soort. De levensverwachting van een bruine haas of haas in het wild ligt tussen de tien en twaalf jaar.