De hyena, waarom deze slechte reputatie? Waar en hoe woont ze?

Een verraderlijk karakter, wreed gedrag, een ondankbare figuur… de slechte reputatie van de hyena zorgt al tientallen jaren voor vervolging. Als het niet de flamboyante schoonheid van de leeuw – zijn eeuwige vijand – laat zien, is het net zo fascinerend om te zien. De hyena speelt ook een ecologische rol door zich te voeden met aas dat ziekten kan verspreiden.

Vier soorten hyena’s

Hyena’s behoren tot de familie Hyaenidae – grote terrestrische carnivoren – en tot de onderorde Feliformia. De hyena’s omvatten vier hoofdsoorten: de gevlekte hyena, de gestreepte hyena, de bruine hyena en de proteus (of gravende wolf). Deze familie van carnivoren verscheen 18 miljoen jaar geleden en verspreidde zich snel naar Eurazië en vervolgens naar Afrika.

De hyena, vaak verward

De bekendste gevlekte hyena heeft het uiterlijk van een hond met spitse oren, hoge poten en een halflange staart met plukje. De voorkant van het lichaam is krachtig en de zwartgevlekte bruine vacht is vaak verward. De lengte varieert van 95 tot 165 cm, voor een gewicht tussen 15 en 85 kg. Andere soorten hyena’s zijn kleiner maar hebben grotere oren. De gestreepte hyena draagt ​​een grijze vacht met zwarte strepen, de bruine hyena draagt ​​een donkerbruine vacht en de proteus is rood.

Zijn habitat: waar zijn prooi wordt gevonden

Tegenwoordig komt de hyena voor in Afrika, het Midden-Oosten en India. De gevlekte soort evolueert in de savanne en in de buurt van waterpunten. Wanneer het lijdt onder de schaarste van zijn prooi en wanneer het niet wordt vervolgd, benadert het menselijke activiteiten, waarbij het zich voedt met aas en afval aan de poorten van steden en dorpen. Minder afhankelijk van water, kan de gestreepte hyena in meer droge gebieden leven.

De grappige kreet van de lachende hyena

De hyena zendt een breed scala aan oproepen uit om met zijn soortgenoten te communiceren, waarvan de meest typische lijkt op een kruipend gelach. Aan hem dankt de gevlekte hyena zijn bijnaam lachende hyena. Deze sneer is tot op 5 km afstand te horen. Meer precies, het is een reeks schokkerige geluiden die beginnen met een lage toonhoogte, zich herhalen terwijl ze luider worden en eindigen op een hogere toonhoogte.

De krachtige kaak van de hyena

De gevlekte hyena heeft extreem krachtige kaken die een beet kunnen toebrengen die twee keer zo sterk is als die van de leeuw. Ter vergelijking: 3000 kg/cm² voor de hyena, 150 kg/cm² voor de wolf en 15 tot 20 kg/cm² voor de mens. Met zijn kaken kan hij de botten van zijn prooi verpletteren en ze samen met de rest van het karkas doorslikken. Het is het enige geregistreerde dier dat in staat is om een ​​olifantendijbeen te bijten. Het hoge gehalte aan ingenomen calcium (uit de botten) verklaart de witte kleur van de ontlasting.

De hyena heeft een betonnen maag!

Als de hyena botten en huid kan vermalen en verteren, is dat te danken aan de kracht van zijn spijsverteringssappen en het absorptievermogen van zijn darmslijmvlies. Ze laat de hoorns, hoeven en haren achterwege, anders spuwt ze ze uit in de vorm van een bal. Als het voedsel overvloedig is, laat zijn maag het toe om aanzienlijke hoeveelheden tegelijk op te nemen. Dit vermogen om zich aan te passen aan voedsel stelt de hyena in staat om te evolueren in vijandige omgevingen en omstandigheden die geen enkele andere soort zou kunnen verdragen.

Zijn voedsel: grote prooi

De gevlekte hyena is in wezen vleesetend. Hij verkrijgt zijn voedsel voornamelijk door te jagen en aas te verzamelen. De belangrijkste prooi zijn antilopen, buffels, wildebeesten, impala’s, wrattenzwijnen en zebra’s. De gestreepte hyena en bruine hyena zijn alleseters die kleinere zoogdieren, reptielen, vogels, vissen, Insecten, maar ook bladeren, zaden of vruchten consumeren. Wat de proteus betreft, deze voedt zich voornamelijk met termieten.

De hyena, een meedogenloze jager

De hyena is een van de krachtigste roofdieren van de savanne en initieert formidabele jachtpartijen in roedels. Lager dan de voorkant van zijn lichaam, zijn achterhand geeft hem een ​​hinkende gang, maar het dier is taai. Hij kan een snelheid van 40 tot 50 km/u ongeveer een kwartier volhouden met uitschieters naar 60 km/u. De groep kan grote prooien over lange afstanden achtervolgen en neerhalen. Overal tegelijk gebeten, sterft het slachtoffer binnen enkele minuten.

Bij de hyena domineert het vrouwtje

Van de vier soorten hyena’s heeft alleen de gevlekte organen met mannelijke morfologie. In dit matriarchale systeem is het de vrouw die het bevel voert. Door agressiever en krachtiger te zijn dan de mannetjes, heeft ze eerder toegang tot voedsel dan zij. Het zal ook zonder weerstand zijn deel van een prooi bemachtigen die door zijn soortgenoten is gewonnen. Om respect af te dwingen, heft de hyena zijn staart op en onthult zo zijn geslachtsdelen: onderwerping is dan vereist binnen de clan.

Voortplanting: de mannetjes zetten de vormen

Verlies van de warmte van het vrouwtje, de mannetjes maken luid ruzie en ontbloten hun hoektanden om het recht te winnen om met haar te paren. De zegevierende man(nen) moeten dan worden nagesynchroniseerd door de vrouw. Bij hun nadering omringen ze zichzelf vervolgens met de grootste voorzorgsmaatregelen en onderwerpen ze zich om te voorkomen dat ze naar de hel worden gestuurd. Gedurende de paar uur dat het vrouwtje toegankelijk is, mogen haar vrijers haar berijden.

Langste lactatie van alle zoogdieren

De draagtijd duurt 110 dagen bij de gevlekte hyena, die gemiddeld één tot vier jongen draagt, maar slechts twee overleven na een paar dagen. Het vrouwtje baart in holen die ze zelf heeft gegraven of die andere dieren hebben achtergelaten. Pasgeborenen zijn al uitgerust met tanden, klauwen en zicht, klaar om te vechten! Verpleging – die zestien maanden duurt – wordt geleidelijk toegevoegd aan stukjes vlees die de moeder terugbrengt naar het hol. Het spenen vindt plaats wanneer de jongen bijna hun volwassen grootte hebben bereikt.

De leeuw, vijand nr. 1 van de hyena

Hyena’s in roedels hebben praktisch geen rivalen. De leeuw is het belangrijkste roofdier van de gevlekte hyena wanneer de aaseter het lijk probeert te grijpen waar hij van geniet. Het komt regelmatig voor dat de twee vijanden elkaars prooi stelen. De concurrentie tussen hen is hevig en de savanne wordt dan het toneel van bloedige gevechten waaruit de koning der dieren altijd als winnaar naar voren komt. Alleen kan de hyena ook worden aangevallen door luipaarden en wilde honden.

De hyena, veilig en wel in gevangenschap

Geconfronteerd met de sterke afname van de populatie gevlekte hyena’s, bieden nationale parken en reservaten een kortetermijnoplossing. De soort wordt dan ook als “minst zorgwekkend” beschouwd op de Rode Lijst van de International Union for Conservation of Nature (IUCN). In veel landen lijdt de hyena onder de schaarste van zijn prooi als gevolg van de jacht en de achteruitgang van zijn leefgebied als gevolg van menselijke activiteiten. Buiten beschermde gebieden is menselijke vervolging de belangrijkste doodsoorzaak. Gestreepte en bruine hyena’s worden volgens de IUCN geclassificeerd als “bijna bedreigd”. De levensverwachting is 20 tot 25 jaar en 40 jaar in gevangenschap.