De heremietkreeft, een schelpenstelende schaaldier

Heremietkreeft, ook bekend als Heremietkreeft, is een term die verschillende soorten schaaldieren aanduidt die ook wel paguren worden genoemd. Deze dieren hebben een slechte naam omdat ze verre van leven als… kluizenaars. Integendeel, ze houden van het gemeenschapsleven, ook al zijn ze vrij discreet, en Heremietkreeften kunnen soms honderden individuen groeperen. Laten we even kijken naar de verbazingwekkende eigenschappen van dit grappige schaaldier dat koste wat het kost een schaal moet vinden om niet volledig uitgedroogd te sterven. Vlieg wie kan!

Heremietkreeft: een verdomd geweldige schaaldier!

Heremietkreeften of Paguriërs zijn tienpotige schaaldieren die behoren tot de superfamilie (biologie) van Paguroidea. Het omvat ook bepaalde soorten krabben zoals Brigus latro wiens lokale naam Coconut Crab is.

Morfologisch heeft een heremietkreeft enkele overeenkomsten met krabben, namelijk vijf paar poten en een klauw aan elk van de eerste twee poten. Aan de andere kant, als de krabben over het algemeen een schaal hebben, is dit niet het geval bij de Paguriërs. Dit is de reden waarom heremietkreeften en krabben worden ingedeeld in zeer verschillende infra-orden, namelijk:

• De infraorde van Anomura voor de Paguriërs wiens buik “buitengewoon” is,
• De infra-order Brachyura voor de “echte” Krabben.

Laten we de terrestrische heremietkreeft eens nader bekijken, zoals Coenobita periatus) of Coenobita clypeatus (de laatste is de Caribische Heremietkreeft).

Hij leeft op zandige kusten, in de buurt van zeeën of oceanen, en kan zelfs worden waargenomen op een hoogte van ongeveer 300 meter, in bossen, maar altijd in een vochtige omgeving omdat hij regelmatig zijn kieuwen moet bevochtigen en moet baden in kleine waterpoelen of in plassen. Het ademt echter lucht dankzij een ademhalingssysteem dat identiek is aan dat van andere landdieren. Deze alleseter heeft geen moeite om voedsel te vinden, aangezien hij alles eet wat hij vindt: lijken van landdieren of vissen, uitwerpselen, fruit dat op de grond is gevallen, dat wil zeggen alle soorten afval van natuurlijke oorsprong. Dit wordt een opruimer genoemd.

Waarom steelt heremietkreeft schelpen?

Zijn zachte achterlijf maakt hem extreem kwetsbaar. De natuur heeft het daarom op dit niveau niet bedorven, in tegenstelling tot veel schaaldieren heeft het geen andere oplossing om zichzelf te beschermen dan een schelp te stelen nadat het zijn bewoner heeft verslonden.

Alles is goed, zolang hij zich maar kan nestelen in een geïmproviseerde bescherming. Hij kan dus net zo goed zijn intrek nemen in een bamboestengel, knutselen aan een schelp met een spons, in symbiose leven met een anemoon zodat hij die bedekt met zijn tentakels (laten we terloops aangeven dat hij gebruik maakt van zijn gastheer om gemakkelijk bewegen), of zelfs de schaal van een buikpotige stelen, een veel voorkomende gewoonte.

Het probleem is dat als het groeit, het heel regelmatig van schild moet veranderen! Het is dan ook een bijna eindeloze zoektocht naar dit naakte schaaldier, maar het dier is sociaal perfect georganiseerd, waardoor het zijn doel kan bereiken. En laten we eens kijken hoe…

Heremietkreeft op zoek naar een schelp: wat is de vakantieketen?

Als je eindigt met een schaal die te klein is, dwingt de heremietkreeft om hem te verlaten om er een van zijn grootte te zoeken. Maar deze periode in de open lucht vormt een groot gevaar voor hem vanwege het risico van uitdroging waaraan hij op zeer korte termijn wordt blootgesteld. Heremietkreeften van verschillende groottes komen daarom samen en vertonen een sociaal gedrag vol subtiliteit en bijzonder interessant om te observeren.

Verschillende individuen zijn gepositioneerd rond een schelp (onbewoond of niet) waarvan de grootte overeenkomt met de grootste van hen. Deze stuurt de eigenaar desnoods weg, eet hem op en neemt dan zijn plaats in. Elk van zijn soortgenoten komt dan uit zijn eigen schaal om de grotere te integreren die zojuist een andere heremietkreeft heeft verlaten, wachtend op een grotere schaal. Als alle schaaldieren eindelijk hebben gevonden wat ze willen, is er nog maar één lege schaal over: de kleinste.

Dit fenomeen, dat min of meer doet denken aan het stoelendansspel, wordt de vakantieketen genoemd. Dankzij dit perfect geoliede proces blijven de heremietkreeften slechts enkele seconden tot enkele minuten zonder bescherming.

Heremietkreeft: wijze van voortplanting

Hoe dan ook, als hij zich eenmaal in een schelp van zijn grootte nestelt, wordt het zijn privébezit totdat hij het vervangt door een grotere. Er is dus geen sprake van dat hij door een soortgenoot wordt gestolen, want zonder deze bescherming loopt hij het risico binnen enkele uren volledig droog te worden. Maar hoe reproduceert het zichzelf dan?

Deze keer heeft Moeder Natuur de oplossing gevonden, omdat ze bepaalde soorten heremietkreeften een grotere penis heeft gegeven dan andere soorten. Dankzij dit attribuut, dat in de loop van de tijd morfologisch is veranderd, slaat Monsieur twee vliegen in één klap, aangezien hij kan paren zonder zijn schulp te verlaten. Inderdaad, hij deponeert zijn sperma ter hoogte van de vaginale opening van een vrouw dankzij dit soort buis, terwijl hij over het graan waakt. Zo vermijdt het elke ongewenste verstoring in zijn geleende omhulsel.

Buiten het paarseizoen gebruikt de heremietkreeft zijn rechterklauw, die veel groter is dan de linker, om de ingang van zijn hurkzit te beschermen, waar hij zich dus kan verstoppen.

De Heremietkreeft is een verrassend dier dat nieuwsgierigheid opwekt en velen van ons fascineert. Het is nu onderdeel van de NAC (Nieuwe Huisdieren) die steeds meer amateurs van het genre in een terrarium opvoeden. Het is mogelijk om deze schaaldier in Frankrijk te kopen bij bijvoorbeeld kwekers, waar hij vaak Pagou wordt genoemd.