De groene hagedis: waar en hoe leeft hij?

De groene hagedis onderscheidt zich vooral tijdens het broedseizoen wanneer zijn keel getint is met een prachtig turkooisblauw. Een typisch mannelijke kleding bedoeld om vrouwen te veroveren en indruk te maken op rivalen. Concentreer je op dit discrete dier dat opgaat in de vegetatie en ons laat schrikken als het luidruchtig door het struikgewas vlucht.

Introductie van de groene hagedis

Ook wel de westelijke groene hagedis of de twee gestreepte hagedis genoemd, de groene hagedis (Lacerta bilineata) behoort tot de familie Lacertidae. Het maakt deel uit van de sauriërs, een onderorde van reptielen waartoe ook leguanen, gekko’s, krokodillen en kameleons behoren. Als de totale lengte varieert van 20 tot 35 cm, kunnen sommige exemplaren 40 cm bereiken, waardoor de Lacerta bilineata de op een na grootste hagedis van Frankrijk is na de ocellated hagedis. Zijn brede, enigszins afgeplatte kop eindigt in een korte snuit. Het heeft vier kleine gebogen poten, elk met vijf klauwtenen.

De neonjurk van de groene hagedis

Als de twee geslachten een groene rug hebben gespikkeld met zwart en een effen gele of lichtgroene buik, verschillen ze in andere aspecten:

• Het mannetje vertoont een massieve kop, een appelgroene jurk, een zeer karakteristieke turkooisblauwe keel in het broedseizoen en talloze min of meer duidelijke zwarte vlekken op het lichaam;
• Het vrouwtje heeft minder felle tinten, meestal groen of bruin, en haar keel kan tijdens de paartijd ook blauw worden, maar minder fel dan het mannetje. Elke kant van zijn lichaam heeft twee of vier lichtere strepen gespikkeld met zwart.

Jongeren hebben een bruine dorsale kleuring, roomwitte buik, lichtgroene zijkanten en een groene keel.

Groene hagedis: algemeen ten zuiden van de Loire

De groene hagedis komt oorspronkelijk uit West-Europa en komt voor in Noord-Spanje, Italië, Zwitserland, Zuid-Duitsland, de Balkan tot Zuid-Rusland. In Frankrijk is het wijdverbreid ten zuiden van de Loire (in het midden, zuiden en westen), maar afwezig in de Elzas of Corsica. Het reptiel is afhankelijk van vrij dikke, lage en stekelige plantenbedekking waar het overvloedig voedsel vindt en tal van schuilplaatsen in geval van gevaar. Het bezoekt dus de randen van bossen en bossen, open plekken, weiden, de randen van paden en dijken, woestenijen.

De groene hagedis ontvlucht de kou

De groene hagedis is overdag actief en gevoelig voor temperatuur die zijn activiteitssnelheid bepaalt. De overwintering begint rond half oktober en duurt ongeveer vijf maanden. Vrouwtjes keren als eerste terug naar het hol, gevolgd door mannetjes en jongen. In het koude seizoen blijft het reptiel ineengedoken in zijn toevluchtsoord om eruit te komen wanneer de stralen van de lentezon de atmosfeer beginnen te verwarmen (de minimaal getolereerde temperatuur is 15°). De mannetjes komen dan als eerste tevoorschijn, een tot twee weken later gevolgd door de vrouwtjes.

Het reptiel koestert zich in de zomer

Eenmaal uit zijn overwinteringshol zoekt de groene hagedis naar een plantaardige rommel in de buurt van droge en goed belichte plaatsen. Het zal zich dus koesteren in puingebieden, op muren, stenen, maar ook op composthopen en braamstruiken die onze tuinen bezaaien. Het thermische optimum dat het ondersteunt is 33°. Tijdens de heetste periodes jaagt de sauriër ’s ochtends, met een piek in activiteit tussen 9.00 en 11.00 uur. ‘S Middags wordt zijn activiteit verminderd en zijn zijn bewegingen op de grond.

De groene hagedis drinkt de ochtenddauw

De alleseter eet de groene hagedis verschillende ongewervelde dieren (en hun larven): spinnen, sprinkhanen, vlinders, regenwormen, kevers, haarloze rupsen en andere Insecten. Het reptiel eet ook pissebedden, weekdieren met een dunne schaal en soms rijpe bessen die op de grond zijn gevallen, waaruit het het sap opzuigt. Af en toe minacht hij geen vogeleieren. Net als slangen gebruikt de hagedis zijn tong om geuren te ruiken. Omdat zijn tanden niet krachtig genoeg zijn om op te kauwen, vangt hij zijn prooi met zijn krachtige kaken en slikt ze heel door. De groene hagedis drinkt vaak door dauwdruppels van planten te likken.

De brekende staart van de groene hagedis

Alle in Frankrijk aanwezige hagedissen zijn ongevaarlijk. Terwijl de groene hagedis kan proberen te bijten of bijten wanneer hij wordt vastgegrepen, zal hij er meestal voor kiezen om te vluchten wanneer hij in gevaar is. Om zijn leven te redden, is het dier klaar om zijn staart op te offeren. Het afweermechanisme wordt autotomie genoemd: door samentrekking van de spieren – omdat de wervels niet aan elkaar vastzitten – breekt zijn staart en beweegt hij na uittrekken nog steeds. Terwijl de aandacht van het roofdier op dit kunstaas is gericht, maakt de hagedis van de gelegenheid gebruik om de raaklijn te pakken!

Maximaal twee legsels per jaar

Het paarseizoen loopt van april tot half juni, vanaf het einde van het regenseizoen. Gedurende deze periode achtervolgen de mannetjes elkaar luidruchtig in de vegetatie en gaan ze gewelddadige, zelfs dodelijke gevechten aan. Een vrouwtje kan twee keer per jaar eieren leggen: meestal eind mei en dan eind juni. Tussen de 5 en 20 eieren worden gelegd in een ondiep hol dat door het vrouwtje is gegraven op losse grond zoals zand of slib. De incubatietijd is afhankelijk van de temperatuur tussen de 7 en 14 weken. De jongen – die tussen de 3 en 5 cm lang zijn en ongeveer 1 gram wegen – beginnen zich te verspreiden op de leeftijd van 2 maanden.

De groene hagedis wordt niet bedreigd

Gezien hun kleine formaat, waardoor ze kwetsbaar zijn, bereiken maar weinig jongeren volwassenheid. Roofvogels, katten, wezels en slangen (grote groene en gele slang, roofblei) behoren tot de belangrijkste roofdieren van de sauriër. Het dier lijdt tegenwoordig onder de vermindering van zijn leefgebied als gevolg van verstedelijking, de vernietiging van heggen en braakliggende terreinen. De groene hagedis leeft tussen 5 en 15 jaar en is een beschermde soort: het vernietigen, vangen en verhandelen van in het wild gevangen exemplaren is verboden.