De Europese haas, een snel zoogdier met grote achterpoten

De Europese haas valt op door zijn hoge oren en zijn lange en krachtige poten waarmee hij een topsnelheid van 80 km/u kan bereiken. Zijn snelheid is zijn enige wapen om aan zijn vele roofdieren te ontsnappen. Portret.

De Europese haas: identiteitskaart

De Europese haas (Lepus europaeus), ook wel bruine haas genoemd, is een herbivoor zoogdier dat behoort tot de orde Lagomorpha en de familie Leporidae, net als het konijn. Het dier, afkomstig uit Europa en Azië, is geïntroduceerd op alle continenten van de planeet. Een van de grootste soorten hazen, hij is tussen de 50 en 70 cm lang en weegt tot 7 kg. De afwezigheid van seksueel dimorfisme maakt het moeilijk om onderscheid te maken tussen mannetjes en vrouwtjes, die hases worden genoemd.

De bruine haas, een atleet

De Europese haas is te herkennen aan zijn slanke ledematen en lange oren (11 tot 14 cm). De kleur van de vacht is grijsbruin op de rug, rood op de schouders, benen, nek en keel. De ventrale zijde is roomwit en de uiteinden van de staart en oren zijn zwart. De spieren van de achterpoten van hazen zijn aangepast voor duurlopen op hoge snelheid (tot 80 km/u) en een sterke sprongkracht (tot 2 m hoog en 3 m lang). De Europese haas is ook een goede zwemmer en kan indien nodig een rivier oversteken. Zijn scherpe reukvermogen en gehoor compenseren oculaire bijziendheid ondanks zijn 360° zicht.

De Europese haas op alle continenten

De Europese haas is inheems in continentaal Europa en Azië. Het verspreidingsgebied strekt zich uit van Noord-Spanje tot Zuid-Scandinavië, via de oostelijke landen, een deel van het Aziatische continent (noordwesten en midden) tot Siberië. Het zoogdier is geïntroduceerd op de Britse eilanden, het Scandinavische schiereiland, Afrika, Noord- en Zuid-Amerika, Oceanië. In West-Europa is het afwezig in het grootste deel van Iberia.

Open leefgebieden voor de Europese haas

De Europese haas komt voor in een grote verscheidenheid aan open omgevingen: droge of natte kruidachtige weiden, struikgewasvlakten, akkers, open plekken, bosranden, moerassen, wijngaarden, boomgaarden, steppen, de causses, heidevelden, kreupelhout. De lagomorph vermijdt weilanden die door vee zijn gemaaid, omdat hij door de gelijkmatig groene kleur en de platte structuur gemakkelijk wordt opgemerkt door zijn roofdieren.

De bruine haas, een vegetariër

De Europese haas is in wezen herbivoor en eet kruidachtige planten, grassen, bloemen, bloemknoppen, twijgen, knoppen, wortels, boomscheuten, de schors van struiken en jonge fruitbomen. Het zoogdier is ook gewend geraakt aan het consumeren van gewassen: sojabonen, klaver, papaver, wintertarwe, granen en sommige peulvruchten. Het slikt soms zijn eigen fecale pellets in om te profiteren van onverteerde eiwitten en vitamines.

Het boek van de haas van Europa

Nachtelijk, het zoogdier brengt het grootste deel van de dag door in een depressie op de grond. Dit sociale dier waardeert het gezelschap van zijn soortgenoten en neemt tijdens de maaltijden een gezellig gedrag aan. ’s Avonds komen bruine hazen in kleine groepjes bij elkaar om op zoek te gaan naar voedsel. Ze delen hetzelfde vitale domein zonder conflict, ze zijn niet territoriaal, maar er kan een hiërarchie worden vastgesteld wanneer de dominante onderwerpen zich de meest overvloedige voedselgebieden toe-eigenen. Tijdens de sleur gaan de mannetjes achtervolgingen en boksgevechten aan met de voorpoten. Deze spectaculaire demonstraties voor de verovering van een vrouw worden boeken genoemd. Er kunnen echter botsingen plaatsvinden tussen de twee geslachten, wanneer het vrouwtje niet laat zien dat ze beschikbaar is om te paren.

Tot vijf nesten per jaar

Het broedseizoen wordt gekenmerkt door drukte die over het algemeen in februari begint en zijn hoogtepunt bereikt in maart-april. De duur van de zwangerschap is tussen de 30 en 42 dagen, waarna 3 tot 4 levrauts worden geboren. Twee notenbalken kunnen elkaar opvolgen of zelfs overlappen. Dit fenomeen, superfetatie genaamd, stelt een vrouwtje in staat om tussen de 3 en 5 nesten per jaar te produceren. De Europese haas graaft geen hol, de jongen worden geboren in een holte gecamoufleerd door struiken of hoog gras. Het spenen vindt plaats na ongeveer een maand lactatie en de jongen bereiken geslachtsrijpheid tussen 3 en 4 maanden.

jonge kwetsbare bruine hazen

De Europese haas is een favoriete prooi voor vele roofdieren zoals vossen, wolven, lynxen, veelvraat, zwarte kraaien, bepaalde grote roofvogels (valkachtigen en uilen), gedomesticeerde honden, wilde katten of zelfs de coyote in Noord-Amerika. Bij gevaar tikt de lagomorph met zijn achterpoten op de grond om zijn soortgenoten te waarschuwen en rent dan weg. De jongste, langzamere, ontsnappen over het algemeen niet aan hun aanvallers.

De Europese haas, een algemene soort in Frankrijk

Hoewel het aantal sinds de jaren tachtig gestaag afneemt, blijft de bruine haas landelijk algemeen. Jacht, stroperij, besmettelijke ziekten (myxomatose, enz.), de versnippering van landbouwlandschappen en verkeersongevallen behoren tot de belangrijkste oorzaken van de achteruitgang. De Europese haas wordt niet beschouwd als een wereldwijd bedreigde diersoort. Het dier wordt beschermd door de Conventie van Bern en is door de International Union for Conservation of Nature (IUCN) geclassificeerd als “Minste zorg”. De levensduur is 10 tot 12 jaar in het wild.