De Afrikaanse buffel, die in groepen in de savanne leeft

Als lid van de beroemde Big Five is de Afrikaanse buffel zeer gewild op safari. Met een formidabele aanvalskracht wordt deze grote bovid van de savannes beschouwd als de gevaarlijkste van de big five. Focus op een gezellig en ondersteunend dier, altijd klaar om de kwetsbare leden van zijn kudde te beschermen.

Kafferbuffel: familieportret

Afrikaanse buffel (Syncerus caffer), ook wel de zwarte savannebuffel genoemd, behoort tot de orde Cetartiodactyla herkauwers en tot de familie Bovidae. Oorspronkelijk afkomstig van het Afrikaanse continent, komt het dier uit de Bubalina-substam waarvan ook de Aziatische buffel afstamt (Bubalus bubalis). De Syncerus caffer is een van de vertegenwoordigers van de beroemde groep Big Five, de vijf meest populaire Afrikaanse zoogdieren in de context van fotografische safari’s of trofeejacht. Het rund is tussen de 2,50 en 3,40 m lang, tussen de 1,50 en 1,70 m schofthoogte en weegt tussen de 600 en 900 kg.

Zwarte jurk voor de savannebuffel

Het uiterlijk van de Afrikaanse buffel varieert afhankelijk van waar hij leeft. De kleur van zijn vacht heeft de neiging om donkerder te worden als men weggaat van bosgebieden. De buffel van de bossen is rood, die van de beboste savannes is eerder bruin, de soort van de weiden en schaars dichtbegroeide savannes is van een donkerbruine tot zwarte tint. Vrouwtjes hebben een meer roodachtige tint en oudere mannetjes hebben witachtige ringen rond hun ogen. De grootte van de Afrikaanse buffel hangt ook af van zijn leefgebied: in gebieden waar gras overvloedig en voedzaam is, zijn individuen groter. De hoeven van de voorpoten zijn breder dan die aan de achterkant om het gewicht van het voorste deel van het lichaam te dragen, dat groter is dan dat van de achterkant.

Afrikaanse buffel: halfronde hoorns

De kop van de Afrikaanse buffel wordt bekroond door een paar dikke hoorns die naar boven gebogen zijn en een soort halve maan vormen. Zijn indrukwekkende eigenschappen hebben het kenmerk dat ze aan de basis samensmelten en een doorlopend botschild vormen dat “baas” wordt genoemd. Deze frontale bulten verenigd op zijn schedel vertegenwoordigen een stevige wal die bedoeld is om hem te beschermen tegen roofdieren. De afstand tussen de uiteinden van de hoorns geeft ze een spanwijdte van 1 tot 1,50 m. Die van vrouwtjes zijn tussen de 10 en 20% kleiner en het patroon is minder massief dan dat van mannetjes.

Beschermd leefgebied voor de Afrikaanse buffel

Oorspronkelijk afkomstig van het Afrikaanse continent, wordt de rund gevonden van het zuiden van de Sahara tot het noorden van Zuid-Afrika. Afhankelijk van de ondersoort bezet het beboste savanne met overvloedig gras en een meerjarige waterbron (moerassen, rivieren, meren, enz.), Weiden en bergachtige bossen, evenals tropische laaglandbossen. De Afrikaanse buffel kan tot op 4.000 m hoogte worden waargenomen. Tegenwoordig wonen er nog maar weinig mensen buiten de nationale parken, natuurreservaten en andere beschermde gebieden.

De Afrikaanse buffel, een grote waterdrinker

De Afrikaanse buffel is een herbivoor dier dat acht uur per dag bezig is met het consumeren van kruiden en grassen waaraan het af en toe zaailingen, bladeren en knoppen toevoegt. Elke dag eet een buffel ongeveer 2% van zijn grasgewicht, wat neerkomt op 10 kg voor een volwassene van 500 kg. Tijdens hun reizen zuigen de zoogdieren regelmatig de aarde op van de zoutvlakten die rijk zijn aan minerale zouten. Geconfronteerd met de vitale behoefte om dagelijks te drinken, is de Afrikaanse buffel bijzonder veeleisend in de keuze van zijn leefgebied, altijd in de buurt van een waterbron. Elk moment kan er een roofdier verschijnen, leden van de groep blijven alert, hoofden omhoog en neusgaten open, terwijl de anderen hun dorst lessen. In een gespannen sfeer slikken de dieren om beurten snel de hoeveelheid water die ze nodig hebben, namelijk 30 liter in 6 minuten, of zelfs 40 liter in het droge seizoen.

De Afrikaanse buffel, dierensolidariteit

Sociaal en gezellig, de Afrikaanse buffel leeft in kuddes van enkele tientallen tot enkele honderden koppen. De basisgroep – bestaande uit verwante vrouwtjes en hun nakomelingen – wordt omringd door subkuddes mannetjes (jonge, oude of zieke individuen), begeleid door een dominant. In geval van dreiging omringen de leden van de clan, verenigd door een sterke solidariteit, de meest kwetsbare individuen om hen te beschermen. De houding heeft over het algemeen een afschrikkend effect op roofdieren die het gevaar kennen dat een buffel met een snelheid van meer dan 55 km/u met zich meebrengt.

Regenseizoen en geboorten

Terwijl in Zambia, Kameroen en Zaïre buffels het hele jaar door broeden, vinden de meeste geboorten plaats tijdens het regenseizoen, wanneer eiwitrijk gras groeit. Na een draagtijd van 11,5 maand baart het vrouwtje één kalf van zo’n 40 kilo. Tijdens de eerste weken van zijn leven blijft de pasgeborene verscholen in de hoge begroeiing om vervolgens bij de kudde aan te sluiten als hij aan kracht heeft gewonnen. De moeder geeft haar kroost gedurende 5 tot 6 maanden borstvoeding en weigert dan soms om het te voeden om het gras te laten proeven. Na 1 à 2 jaar zijn moeder te hebben gevolgd, vertrekt het jonge mannetje naar een groep vrijgezellen wanneer de vrouwtjes bij de familie blijven. Afrikaanse buffels zijn geslachtsrijp rond de leeftijd van 5 jaar.

De Afrikaanse buffel onder bescherming

Als volwassene kent het rund slechts één roofdier: de leeuw of beter gezegd een groep leeuwen, want er zijn meer dan één katachtige nodig om de Afrikaanse buffel te verslaan. Meer kwetsbaar, jonge en zieke of oude individuen zijn regelmatig de prooi van de krokodil, de gevlekte hyena, de cheeta en het luipaard. Intensieve jacht, verlies van leefgebied en ziekte (rinderpest) hebben de Afrikaanse buffelpopulaties sterk verminderd. Het zoogdier is nu het onderwerp van een beschermingsprogramma en dankt zijn voortbestaan ​​aan zijn aanwezigheid in verschillende nationale parken. De soort is door de International Union for Conservation of Nature (IUCN) als minst zorgwekkend aangemerkt en wordt niet als bedreigd beschouwd. De levensverwachting van de Afrikaanse buffel is 15 tot 18 jaar in het wild en tot 25 jaar in gevangenschap.