Bestaat de zwarte panter echt?

Hoewel de bekendste waarschijnlijk de roze panter is, hebben we het ook vaak over de beroemde zwarte panter. Deze grote kat met ebbenhouten vacht en gele ogen werd populair door het karakter van Bagheera, een van Mowgli en Baloo’s vrienden in Rudyard Kipling’s The Jungle Book. Maar bestaat het echt in het echte leven? Grappige vraag, aangezien we ons allemaal herinneren dat we ze in ieder geval in dierentuinen hebben gezien… En toch!

Zoom in op de zwarte panter

De zwarte panter is een katachtige die deel uitmaakt van de luipaardfamilie (Panthera pardus). Het wordt over het algemeen aangetroffen in tropische regenwouden in Zuidoost-Azië, maar ook in India. Het is ook uit dit land waar Bagheera, de zwarte panter die de kleine man Mowgli beschermt, vandaan komt. Vreemd genoeg zijn zwarte panters daar vrij zeldzaam, ook al bevolken er veel luipaarden in Afrika. Er wordt aangenomen dat hij een verre neef heeft in het zuiden van het Amerikaanse continent, namelijk niemand minder dan de zwarte jaguar (P. onca).

De zwarte panter is absoluut prachtig. Het is een katachtige met een ongeëvenaarde elegantie. Racy, deze soort behoort tot de meest majestueuze dieren ter wereld. Zijn intens zwarte vacht benadrukt zijn groene of gele ogen. Mysterieus en wild, ze belichaamt perfect de dierenwereld. Zijn gestalte blijft echter indrukwekkend, aangezien hij maximaal 1,2 m lang is en 50 kg weegt. De grootste waargenomen exemplaren bereikten niettemin een gewicht van 90 kg.

De leefomgeving van zwarte panters

De zwarte panter is behendig en opportunistisch en kan met verontrustend gemak in bomen klimmen. Bovendien brengt ze daar overdag het grootste deel van haar tijd door. Het is een bevoorrechte plek om dutjes te doen en de wereld te bewonderen, gelegen op een tak. Hij eet daar ook gemakkelijk bepaalde prooien om te ontsnappen aan andere roofdieren die zich op hoogte minder op hun gemak voelen.

De zwarte panter is niet alleen een goede klimmer, maar maakt ook indrukwekkende sprongen. Net als de tijger houdt ze van water en zwemt ze perfect. Zwarte panters passen zich gemakkelijk aan verschillende soorten habitats aan. Als ze van tropische bossen houden, zijn ze ook te vinden in de savanne en zelfs in de bergen. Minder vaak zien we ze aan de rand van stedelijke gebieden. Ze kiezen hun territorium op basis van de beschikbaarheid van waterpunten en de overvloed aan hun favoriete voedsel. Maar ontbossing en stadsuitbreiding verkleinen hun bewoonbare zone en bedreigen hun bevolking.

Een uitstekende jager

Zwarte panters komen ’s nachts uit hun bomen om te jagen. Ze geven de voorkeur aan duisternis, wat bevorderlijk is voor natuurlijke camouflage. Net als luipaarden leeft hij alleen. Haar kracht en snelheid maken haar tot een uitstekende jager. Ze is zeer discreet en geduldig en weet ondanks haar zwarte jurk onopgemerkt te blijven. Zo kan hij stilletjes in het hoge gras op de loer liggen en zijn prooi urenlang volgen voordat hij het beste moment vindt om in actie te komen. Zijn krachtige kaken laten weinig kansen over voor de beesten waarop hij jaagt. Bovendien aarzelt ze niet om haar buit naar de top van de bomen te hijsen, ook al weegt die 150 kg!

Redelijk, ze zullen niet meer consumeren dan ze nodig hebben. Om te voorkomen dat hun soms moeilijk te verkrijgen maaltijd bederft, begraven ze de overblijfselen en komen ze terug om te pikken als het einde in zicht is. Deze techniek zorgt ervoor dat ze nooit zonder voedsel komen te zitten.

Net als de meeste katachtigen houden zwarte panters ervan om dutjes te doen en zichzelf regelmatig schoon te maken. Na de jacht ontdoen ze zich inderdaad van de geur van hun prooi door te wassen. Ze geven dus geen aanwijzingen aan andere roofdieren over waar hun buit begraven ligt.

Een beschermd dier

Er wordt al lang op de zwarte panter gejaagd en gestroopt vanwege zijn uniek gekleurde vacht. Nu ze beschermd zijn, blijven sommige stropers er jachttrofeeën van maken. Ze vallen onder bescherming op grond van bijlage I van de Overeenkomst inzake de internationale handel in bedreigde in het wild levende dier- en plantensoorten (CITES).

Het luipaard is sinds 2016 inderdaad een kwetsbare soort geworden. Het aantal jachttrofeeën is nu beperkt tot 2.600 per jaar. Maar zelfs als dit gezien hun zeldzaamheid legitiem zou zijn, profiteren ze vanwege hun atypische vacht niet van extra bescherming.

Hun rol in het ecosysteem

Ze zijn erg bang, vallen nooit eerst mensen aan en vluchten het liefst. Stropers hebben het echter nogal onvoorspelbaar gemaakt. Hun rol is essentieel in het ecosysteem, aangezien de zwarte panter helpt bij het reguleren van prooien en daardoor een bepaald ecologisch evenwicht handhaaft, waardoor de biodiversiteit wordt bevorderd.

Ze vallen vaak de gemakkelijkste prooien aan (jong, ziek of verzwakt), wat natuurlijke selectie tussen prooipopulaties mogelijk maakt. De aanwezigheid ervan in specifieke gebieden duidt op de goede gezondheid van het ecosysteem en de overvloed aan prooien.

Een vrij korte levensverwachting

De zwarte panter leeft gemiddeld 12 jaar in het wild en tot 20 jaar in gevangenschap. Het is bijna die van de kat, die veel minder imposant is! De jongen blijven maximaal 18 tot 24 maanden bij hun moeder en worden daarna volledig zelfstandig.

Waarom zijn sommige panters zwart?

Dit zal je zeker niet ontgaan zijn: zwarte katachtigen zijn uiterst zeldzaam. Behalve jaguars zijn er geen andere, al spreken we ook wel van:

• zwarte poema (Conkleur puma);
• van de zwarte Bengaalse tijger (Panthera Tigris Tigris);
• van Geoffroy’s kat (Leopardus geoffroyi);
• van de zwarte oncil (Leopardus tigrinus).

Maar waar komt deze bijna unieke jurk dan vandaan? Bij nader inzien zijn zwarte panters niet helemaal zwart. Sommigen hebben karakteristieke vlekken (rozetten) op hun kop of zijkant die tot aan hun staart kunnen doorlopen. De donkerste hebben ze alleen op de achterhand. Afhankelijk van de verlichting of de zonnestralen kunnen ze min of meer gemakkelijk worden waargenomen. Hoe dan ook, geen enkele zwarte panter is volledig zwart. En niet zonder reden: zwarte panters zijn in feite luipaarden die lijden aan melanisme!

Wat bedoelen we daarmee? Melanisme is een genetische mutatie, die resulteert in overmatige pigmentatie (melanine). Net zoals albinisme dieren wit maakt, kleurt melanisme ze zwart. Met andere woorden: zwarte luipaarden zijn geen aparte soort, maar eenvoudigweg luipaarden met melanisme. Samenvattend zijn zwarte panters luipaarden met een genetische mutatie die hun gevlekte vacht zwarter maakt dan normaal.

Waarom worden sommige panters zwart geboren en andere niet?

Hoewel we weten dat deze zwarte tint voortkomt uit melanisme, begrijpen we nog steeds niet waar dit aan te wijten is. Volgens de naar voren gebrachte theorieën zou dit potentieel een spontane evolutie kunnen zijn voor een betere aanpassing van de soort. Door hun toevlucht te zoeken in vrij donkere gebieden (bijvoorbeeld bossen en oerwouden), is hun donkere vacht een troef om hun overleving te verzekeren.

Wetenschappers zeggen nu dat de overdracht van deze genen recessief is. Beide ouders moeten drager zijn om één of meerdere jongen zwart geboren te laten worden. Dit is de reden waarom in hetzelfde nest sommige luipaardbaby’s “normaal” worden geboren en andere ebbenhoutkleurig. Bij zwarte panters zijn de slijmvliezen (lippen, snuit, oogleden) en de huid en kussentjes volledig zwart.

Door Nathaly Baldo – Gepubliceerd op 29-08-2024 Feline Predator